Ελευθεροτυπία, 30-03-2008

Οπλα στην Καμπούλ, θάνατος στην Αλβανία

Του ΝΙΚΟΛΑ ΖΗΡΓΑΝΟΥ

Το τραγικό δυστύχημα που έπληξε, την περασμένη εβδομάδα, την Αλβανία, με την έκρηξη σε αποθήκη πυρομαχικών στο χωριό Γκερντέτσι και άφησε πίσω του 24 νεκρούς και πάνω από 300 τραυματίες, πέρασε στην ειδησεογραφία ως ένα δραματικό γεγονός που οφείλεται σε ανθρώπινο λάθος και ελλιπή μέτρα ασφάλειας.

Ομως, τώρα αρχίζει να αποκαλύπτεται πίσω από τον κουρνιαχτό ένα διεθνές πολιτικό σκάνδαλο που εκτείνεται από τα Τίρανα μέχρι την Καμπούλ και από το Μαϊάμι της Φλόριδας μέχρι τη Λάρνακα.Πρωταγωνιστές, ένας ελληνικής καταγωγής αλβανός υπήκοος, διεφθαρμένοι πολιτικοί και δημόσιοι λειτουργοί, έμποροι και λαθρέμποροι όπλων που διαγκωνίζονται για να μεγιστοποιήσουν τα τεράστια οικονομικά οφέλη με φόντο τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας και τη διαφθορά.Στο γαϊτανάκι της διαπλοκής συμπρωταγωνιστούν μια off shore εταιρεία στην Κύπρο και η αλήστου μνήμης αμερικανική εταιρεία SAIC, η οποία προμήθευσε στην Ελλάδα το περίφημο σύστημα ασφαλείας C4I, τον «μεγάλο αδελφό» των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας του 2004.Αμέσως μετά τη φονική έκρηξη που συγκλόνισε τα Τίρανα, συνελήφθη ο υπεύθυνος διαχειριστής της αλβανικής ιδιωτικής εταιρείας, Alba Demil, Μιχάλης Δεληγιώργης (Ντελιγκιόργκι), που είχε αναλάβει την καταστροφή των πυρομαχικών.Ο 42χρονος Βορειοηπειρώτης από το μειονοτικό χωριό της Κάτω Δρόπολης, ήταν γνωστός στις αρχές: Πρώην ιδιοκτήτης ποδοσφαιρικής ομάδας και χονδρέμπορος σκραπ, είχε κατηγορηθεί και καταδικαστεί το 2004 για φοροδιαφυγή. Ο Δεληγιώργης αναμείχθηκε ως υπερεργολάβος με την ελεγχόμενη καταστροφή των απαρχαιωμένων και επικίνδυνων πυρομαχικών της Αλβανίας, ύστερα από σχετικό πρόγραμμα που εξήγγειλε το αλβανικό υπουργείο Αμυνας και κέρδισε η αμερικανική εταιρεία SAIC.Με ελληνικά χρήματαΤο πρόγραμμα ήταν απαίτηση του ΝΑΤΟ για να συμμορφωθεί η Αλβανία, ως υπό ένταξη χώρα, με τις προδιαγραφές που θέτει η Ατλαντική Συμμαχία στα μέλη της. Το συνολικό πρόγραμμα (καταστροφή 8.700 τόνων πυρομαχικών, αξίας 10 εκατ. δολαρίων) χρηματοδοτήθηκε από 16 χώρες της Δύσης και από την Ελλάδα. Το 90% των πυρομαχικών της Αλβανίας έχουν μέσο όρο κατασκευής τα 40 χρόνια και είναι εντελώς αναξιόπιστα. Αν και δεν συνηθίζεται, η καταστροφή των πυρομαχικών έγινε επί τόπου, στον χώρο αποθήκευσής τους, στο χωριό Γκερντέτσι, δίπλα σε κατοικημένη περιοχή, πολύ κοντά στο αεροδρόμιο των Τιράνων, στις παρυφές της πρωτεύουσας της Αλβανίας.Η αλβανική στρατιωτική ηγεσία διαφώνησε με αυτή την επιλογή και πρότεινε να καταστραφούν τα πυρομαχικά σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις που πληρούσαν τις προδιαγραφές ασφαλείας, αλλά η απόφαση του υπουργού Αμυνας ήταν αρνητική. Για έναν ολόκληρο χρόνο οι ιδιώτες εργολάβοι καταστρατηγούσαν κάθε προδιαγραφή. Μαρτυρίες επιζώντων από το πολύνεκρο δυστύχημα αναφέρουν στον γενικό εισαγγελέα των Τιράνων πως στο εργοτάξιο δούλευαν 300 ντόπιοι, ακόμη και ανήλικα παιδιά, χωρίς καμία εκπαίδευση και χωρίς κανένα μέτρο ασφαλείας.Το συμβόλαιο της SAIC έληξε την 1-1-2008, όμως η καταστροφή των πυρομαχικών συνεχίστηκε από τον Δεληγιώργη που πήρε και άδεια όχι μόνο να καταστρέφει αλλά και να εξάγει πυρομαχικά από τη χώρα. Η κυβέρνηση πέρασε νόμο λίγο μετά την ανάληψη του αρχικού συμβολαίου από την SAIC, που επέτρεπε για πρώτη φορά σε ιδιώτες να εμπορεύονται πολεμικό υλικό.Το μεγάλο κόλποΟ Δεληγιώργης σύστησε μια εταιρεία εμπορίας όπλων και πυρομαχικών, την Alba Demil, στην οποία συμμετείχε με 75% ο ίδιος, ενώ το 25% φέρεται να κατέχει θυγατρική της SAIC. Η Alba Demil ξεκίνησε συνεργασία με την κυπριακή off shore Evdin στην οποία πούλησε δύο τόνους αλβανικά πυρομαχικά που κατέληξαν στην αφγανική κυβέρνηση.Συμπτωματικά(!) τα πυρομαχικά αυτά ήταν ίδιου τύπου και ίδιας προέλευσης (Κίνα), με τα πυρομαχικά που ήταν αποθηκευμένα -και προς καταστροφή- στις αποθήκες στο Γκερντέτσι. Η έκρηξη έσβησε κάθε ίχνος από τους κωδικούς των βλημάτων και είναι αδύνατο να γίνει καταγραφή για τις ποσότητες που λείπουν. Σύμφωνα με τα πρακτικά καταστροφής απενεργοποιήθηκαν 104 εκατ. βλήματα διαμέτρου 7,62 χιλιοστών. Επίσης (άλλη σύμπτωση), πρόκειται για πυρομαχικά ιδίου ακριβώς διαμετρήματος με αυτά που αγόρασαν οι αφγανικές ένοπλες δυνάμεις από την Αλβανία, μέσω παρένθετων εταιρειών. Αμέσως μετά την τραγωδία παραιτήθηκε ο αλβανός υπουργός Αμυνας, Φατμίρ Μεντίου, ενώ η αντιπολίτευση και ιδίως ο ηγέτης του Σοσιαλιστικού Κόμματος και δημοφιλής δήμαρχος Τιράνων, Εντι Ράμα, ζήτησαν μετά από μια θυελλώδη συζήτηση στη Βουλή και την παραίτηση του Σαλί Μπερίσα.Ο Ράμα κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι πίσω από την τραγωδία στο Γκερντέτσι κρύβεται λαθρεμπόριο όπλων προς το Αφγανιστάν. Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να παραδεχτεί ότι εξάγονται αλβανικά πυρομαχικά στην Καμπούλ, αλλά ο πρόεδρος Μπερίσα ισχυρίστηκε ότι όλα γίνονται νόμιμα. Η κυπριακή off shoreΗ εισαγγελία, όμως, των Τιράνων διεξάγει έρευνα, ενώ συνελήφθησαν και ανακρίνονται ο Ιλι Πινάρι, διευθυντής της κρατικής εταιρείας όπλων MEICO που υπάγεται στο αλβανικό υπουργείο Αμυνας και ο Ντριντάν Μιτζόλι, συγγενής του Δεληγιώργη και εκτελεστικός διευθυντής της Alba Demil, που έκανε τις εξαγωγές πυρομαχικών στην Κύπρο. Ποια είναι, όμως, η κυπριακή off shore Evdin που έστελνε αλβανικά πυρομαχικά στο Αφγανιστάν; Η εταιρεία ιδρύθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2006, μόλις μία εβδομάδα μετά την ανάληψη του αρχικού συμβολαίου καταστροφής αλβανικών πυρομαχικών. Το τηλέφωνο που έχει καταθέσει για επικοινωνία ανήκει σε γραφείο, στην Ζένιτσα της Βοσνίας, περιοχή που ήταν κατά τη διάρκεια του γιουγκοσλαβικού εμφυλίου έδρα φανατικών ισλαμιστών. Ο ιδιώτης που απαντάει αρνείται κάθε σχέση με την Evdin. Η διεύθυνση της Evdin (Θερμοπυλών 1, Λάρνακα) φιλοξενεί στο ισόγειο ένα ...κουρείο και ένα νυχτερινό κέντρο. Γραφεία της εταιρείας δεν υπάρχουν! Αντιθέτως, εκεί έχει έδρα ο κύπριος δικηγόρος Πάμπος Φελάς που συνέστησε την Evdin, αλλά ο ίδιος δηλώνει πως δεν έχει από τότε καμία άλλη ανάμειξη. Εκπρόσωπος της Evdin στην Αλβανία είναι ο ελβετός Ανρί Τομέι, γνωστός με το προσωνύμιο, «πολέμαρχος του Θεού». Ο Τομέι έχει κατηγορηθεί από τις αμερικανικές αρχές, τη Διεθνή Αμνηστία και άλλες ΜΚΟ ως λαθρέμπορος όπλων με δράση στα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Ο Τομέι είναι, σύμφωνα με τις αλβανικές εφημερίδες, ο ιδιώτης που υπέγραψε σειρά συμβολαίων με την κρατική εταιρεία όπλων της Αλβανίας MEICO και τα μεταπώλησε στην αμερικανική εταιρεία ΑΕΥ στη Φλόριδα. Η αμερικανική διαπλοκήΤον Ιανουάριο του 2008 η αφγανική κυβέρνηση διαμαρτυρήθηκε στο αμερικανικό Πεντάγωνο ότι τα πυρομαχικά που έστελναν οι ΗΠΑ ως στρατιωτική βοήθεια στον αφγανικό στρατό που πολεμάει τους Ταλιμπάν και καταδιώκει την Αλ Κάιντα ήταν εντελώς αναξιόπιστα. Τα περισσότερα ήταν κινεζικής κατασκευής, με έτος παραγωγής το 1966. Οι Αφγανοί διαθέτουν σοβιετικά όπλα καλάσνικοφ, ρωσικά τανκς και κανόνια και προμηθεύονται πυρομαχικά για όλα αυτά αποκλειστικά από τις ΗΠΑ, που, ωστόσο, δεν παράγει αυτούς τους τύπους βλημάτων.Το αμερικανικό Πεντάγωνο έκανε διαγωνισμό στον οποίο έλαβαν μέρος 10 εταιρείες μεσαζόντων που έπρεπε να αναζητήσουν το εμπόρευμα στην αγορά της πρώην Ανατολικής Ευρώπης. Το διαγωνισμό κέρδισε το Σεπτέμβριο του 2006 -πέρα από κάθε προσδοκία- μια άγνωστη μικρή εταιρεία, η ΑΕΥ, με έδρα το Μαϊάμι της Φλόριδας, την οποία διοικούσαν δύο νεαροί, ο ένας 25 και ο άλλος 27 ετών, χωρίς καμία απολύτως εμπειρία στον «ευαίσθητο» αυτό χώρο.Και όπλα στο ΙράκΠώς είναι δυνατόν δύο κολεγιόπαιδα να πάρουν συμβόλαιο αξίας 300 εκατομμυρίων δολαρίων με αντιπάλους μεγάλες πολυεθνικές; Σύμφωνα με έρευνα των «New York Times», η ΑΕΥ συνέβαλε επίσης στον εξοπλισμό των ιρακινών ενόπλων δυνάμεων, με ένα μικρό συμβόλαιο αξίας 5,7 εκατ. δολαρίων. Η ΑΕΥ είχε δηλώσει ψευδώς στο Πεντάγωνο ότι τα πυρομαχικά ήταν ουγγρικής και όχι κινεζικής κατασκευής. Σύμφωνα με την αμερικανική νομοθεσία η εμπορία οπλικών συστημάτων κινεζικής κατασκευής είναι απολύτως παράνομη.Οι αμερικανικές αρχές άρχισαν έρευνα για την ΑΕΥ, ανακλήθηκε η άδειά της και ανέλαβε το FBI. Πράκτορες του FBI έχουν ήδη στα χέρια τους μαγνητοφωνημένες συνομιλίες εκπροσώπου της εταιρείας με αλβανό υπήκοο. Οι δύο άντρες συζητούν για τον τρόπο που αγοράζουν τα αλβανικά πυρομαχικά και για τη διαφθορά κρατικών λειτουργών. Εξι πράκτορες του FBI βρίσκονται ήδη -σύμφωνα με δημοσιεύματα του αλβανικού τύπου- στα Τίρανα και συλλέγουν στοιχεία. Ομως, το κουβάρι της διαπλοκής καταλήγει στην Ουάσιγκτον, στους προστάτες της ΑΕΥ, σε αυτούς που της έδωσαν το προνομιακό και παράνομο συμβόλαιο. Θα φτάσει η έρευνα μέχρι εκεί; Την ώρα που οι Αμερικανοί κόπτονται για τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, είναι οι ίδιοι που δίνουν τζούφια πυρομαχικά στους μισθοφόρους αφγανούς συμμάχους τους. Διεφθαρμένοι πολεμοκάπηλοι που μόνο στόχο έχουν τον δικό τους πλουτισμό. Οι αλβανοί εργάτες, οι αφγανοί στρατιώτες, οι ιρακινοί αστυνομικοί είναι αναλώσιμοι. Αν το FBI διέθετε το C4I είναι βέβαιο ότι θα ήταν πιο κοντά στους ενόχους.

ΠΗΓΕΣΔιεθνής τύπος: «ΝΥ Times», «International Herald Tribune».Αλβανία: 24-ore, Shekulli, balkanweb, balkanforum, news24, albanian.com. Ιταλία: «Rinascita».

Αλλες πηγές: ephemerida.gr, SAIC, EOD solutions.