Πέμπτη 1 Νοεμβρίου 2012

Ουδείς ποιητής, ουδείς καλλιτέχνης οποιασδήποτε τέχνης κατέχει ολόκληρο το νόημά του μόνος. Η σημασία του, η εκτίμησή του είναι η εκτίμηση της σχέσεώς του με τους νεκρούς ποιητές και καλλιτέχνες. Δεν μπορείς να τον αξιολογήσεις μόνον του. Πρέπει να τον τοποθετήσεις για αντιπαραβολή και για σύγκριση μεταξύ των νεκρών. Εννοώ τούτο ως μία αρχή αισθητικής, όχι απλώς ιστορικής, κριτικής. Η αναγκαιότητα, στην οποίαν θα συμμορφωθεί, την οποίαν θα διατηρήσει, δεν είναι μονόπλευρη. Αυτό που συμβαίνει, όταν ένα νέο έργο τέχνης δημιουργείται, είναι κάτι που συμβαίνει ταυτοχρόνως σε όλα τα έργα τέχνης, τα οποία προηγούνται αυτού. Τα υπάρχοντα μνημεία σχηματίζουν μία ιδεατή τάξη μεταξύ τους, η οποία τροποποιείται από την εισαγωγή ενός καινούργιου (ενός πραγματικά καινούργιου) έργου τέχνης. Η υφιστάμενη τάξη είναι πλήρης, πρίν την άφιξη του νέου έργου. Διότι, προκειμένου η τάξη αυτή να αντέξει ύστερα από την είσοδο της καινοτομίας, ολόκληρη η προϋπάρχουσα τάξη πρέπει, έστω και ελαφρώς, να αναιρεθεί. Και ούτως οι σχέσεις, οι διαστάσεις, οι αξίες κάθε έργου τέχνης προς το όλον επαναρρυθμίζονται. Και τούτο είναι συμφωνία μεταξύ του καινούργιου και του παλαιού. Όποιος και εάν έχει προκρίνει αυτήν την ιδέα της τάξεως, της μορφής της Ευρωπαϊκής, της Αγγλικής λογοτεχνίας, δεν θα θεωρήσει ευτυχές το ότι το παρελθόν πρέπει να αναιρείται από το παρόν εξίσου με το ότι το παρόν διευθύνεται από το παρελθόν. Και ο ποιητής που έχει συνείδηση τούτου, θα αντιλαμβάνεται τις τεράστιες δυσκολίες και ευθύνες.


T. S. Eliot, Notes Towards A Definition Of Culture (London, Faber and Faber, 1962) σελ. 48