Αναδημοσίευση από το πρώτο τεύχος του περιοδικού "Έρημη Χώρα"

Νόαμ Τσόμσκι - Οι μεγάλες επιχειρήσεις ως υποστηρικτές του αντιρατσισμού

Ο καθηγητής γλωσσολογίας του ΜΙΤ Νόαμ Τσόμσκι είναι γνωστός αιρετικός της σύγχρονης Αμερικής. Έχει καταδείξει τον ρόλο των πολυεθνικών επιχειρήσεων στην χάραξη της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ και άλλων δυνάμεων, στηλιτεύει τον ρόλο των ΜΜΕ στην διάχυση της κυβερνητικής προπαγάνδας και την διαμόρφωση στρεβλών ή αναληθών απόψεων στην κοινή γνώμη, αντετάχθη στον πόλεμο του Βιετνάμ, υπερασπίσθηκε του Ερυθρούς Χμέρ και υπέγραψε δήλωση συμπαράστασης στον διωκώμενο Γάλλο αναθεωρητή ιστορικό Robert Faurisson. Αυτοπροσδιορίζεται ως αναρχικός και δεν κρύβει την συμπάθειά του προς τον αναρχοσυνδικαλισμό και την λενινιστική ερμηνεία του μαρξισμού.



-Καθηγητά Τσόμσκι, ένα θέμα όπου έχω παρατηρήσει ότι οι ακτιβιστές τυγχάνουν καλής δημοσιότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες – και φαίνεται παράδοξο σε σχέση με ό,τι συνήθως βλέπουμε – είναι η τηλεοπτική κάλυψη των ανθρώπων που διαμαρτύρονται κατά του Νοτιοαφρικανικού απαρτχάιντ […]. Αναρωτώμαι ένα έχετε κάποια ιδέα γιατί η κάλυψη τους μπορεί να είναι λίγο πιο θετική.

- Νομίζω ότι έχετε δίκιο: τα κινήματα κατά του απαρτχάιντ τυγχάνουν προβολής στις Ηνωμένες Πολιτείες – συνεπώς, όποτε κάποιος δήμαρχος ή κάτι τέτοιο διαμαρτύρεται κατά της Νοτίου Αφρικής , γίνεται συνήθως ευνοϊκή αναφορά σε αυτό. Και νομίζω ότι ο κύριος λόγος είναι ότι οι ίδιες οι Δυτικές επιχειρήσεις τάσσονται κατά του απαρτχάιντ, με αποτέλεσμα να υπάρχει η τάση να αντικατοπτρίζεται αυτό στην τηλεοπτική κάλυψη.
Κοιτάξτε, η Νότιος Αφρική διήρχετο ενός οικονομικού μετασχηματισμού, από μια κοινωνία βασισμένη στην εξαγωγική βιομηχανία σε μία βασισμένη στην βιομηχανική παραγωγή – και ο μετασχηματισμός αυτός έχει αλλάξει την φύση των διεθνών συμφερόντων στην Νότιο Αφρική. Για το χρονικό διάστημα που η Νότιος Αφρική ήταν πρωτίστως μία κοινωνία , της οποίας ο πλούτος βασιζόταν στην εξόρυξη διαμαντιών, χρυσού , ουρανίου κτλ, αυτό που χρειαζόταν ήταν μεγάλοι αριθμοί σκλάβων , κατά βάσιν άνθρωποι που θα πήγαιναν κάτω στα ορυχεία να εργαστούν για μερικά χρόνια και έπειτα να πεθάνουν και να αντικατασταθούν από άλλους. Απαιτείτο, επομένως, ένας αναλφάβητος, υποταγμένος πληθυσμός εργατών , με οικογένειες που έπαιρναν τόσο εισόδημα, όσο χρειαζόταν να παράγουν και άλλους σκλάβους, όχι, όμως, κάτι παραπάνω από αυτό – έπειτα είτε τους στέλνεις στα ορυχεία είτε τους μετατρέπεις σε μισθοφόρους στον στρατό και ούτω καθεξής για να τους βοηθήσεις να ελέγχουν άλλους. Αυτή ήταν η παραδοσιακή Νότιος Αφρική. Όσο, όμως, η Νότιος Αφρική μετατρέπεται σε μία βιομηχανική κοινωνία, οι ανάγκες αυτές αρχίζουν επίσης να αλλάζουν: τώρα δεν χρειάζεσαι πρωτίστως σκλάβους, αυτό που χρειάζεσαι είναι ένα πειθήνιο, μερικώς μορφωμένο εργατικό δυναμικό.
Κάτι παρόμοιο συνέβη και στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά την διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης συγκεκριμένα. Η μαζική δημόσια εκπαίδευση εισήχθη στις Ηνωμένες Πολιτείες τον δέκατο-ένατο αιώνα ως ένας τρόπος εκπαίδευσης του σε μεγάλο ποσοστό αγροτικής προελεύσεως εργατικό δυναμικό για την βιομηχανία – συγκεκριμένα ο πληθυσμός των Ηνωμένων Πολιτειών αντετίθετο στην δημόσια εκπαίδευση, διότι σήμαινε ότι έπαιρναν τα παιδιά από τις φάρμες, όπου ανήκαν και όπου εργαζόταν για τις οικογένειές τους, και ότι τα εξανάγκαζαν σε αυτήν την κατάσταση, στην οποίαν εκπαιδεύονταν βασικά να γίνουν βιομηχανικοί εργάτες. Τούτο αποτελούσε μέρος της όλης μεταμορφώσεως της Αμερικανικής κοινωνίας κατά τον δέκατο-ένατο αιώνα και η μεταμόρφωση αυτή λαμβάνει χώρα τώρα στον μαύρο πληθυσμό στην Νότιο Αφρική – που σημαίνει για το 85% του λαού εκεί. Έτσι οι λευκές νοτιοαφρικανικές ελίτ και οι διεθνείς επενδυτές εν γένει χρειάζονται τώρα ένα εργατικό δυναμικό, το οποίο είναι εκπαιδευμένο για την βιομηχανία και όχι απλώς σκλάβους για τα ορυχεία. Και αυτό σημαίνει ότι χρειάζονται ανθρώπους που μπορούν να ακολουθήσουν οδηγίες και να διαβάσουν διαγράμματα και να είναι μάνατζερ και εργοδηγοί , τέτοια πράγματα – η δουλεία, έτσι, δεν αποτελεί το σωστό σύστημα πλέον για την χώρα, χρειάζονται να προχωρήσουν προς κάτι παρόμοιο με αυτό που έχουμε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Και αυτό είναι λίγο-πολύ ο λόγος για τον οποίον η δύση έχει εξελιχθεί σε αντί – απαρτχανιτ και που τα μέσα θα τείνουν, κατά συνέπεια να δίνουν σεβαστό ποσοστό δημοσιότητας στα αντί – απαρτχαϊντ κινήματα.
Εννοώ ότι οι πολιτικές διαδηλώσεις χαίρουν συνήθως πολύ αρνητικής αναφοράς στις Ηνωμένες Πολιτείες ασχέτως του σκοπού τους, διότι αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν πράγματα, ότι δεν πρέπει απλώς να είναι παθητικοί και απομονωμένοι – και δεν πρέπει να κάνεις αυτό το μάθημα, υποτίθεται ότι σκέφτεσαι πως είσαι αδύναμος και ότι δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Οποιοδήποτε, συνεπώς, είδος δημόσιας διαμαρτυρίας δεν πρόκειται να λάβει κάλυψη εδώ, εκτός ίσως σε τοπικό επίπεδο, και ως συνήθως θα λάβει πολλή αρνητική αναφορά. Όταν πρόκειται για διαμαρτυρία εναντίον της πολιτικής ενός αγαπημένου συμμάχου των Η.Π.Α., θα λαμβάνει πάντοτε. Στην περίπτωση, όμως, της Νοτίου Αφρικής η αναφορά είναι αρκετά υποστηρικτική: έτσι, εάν συγκεντρωθεί πλήθος σε μία συνεταιριστική συνάντηση μετόχων και δημιουργήσει θόρυβο για αποκεφαλοποίηση (απόσυρση επενδύσεων από την Νότιο Αφρική για να πιεσθεί η κυβέρνησή της) θα λάβουν γενικώς μία θετική κάλυψη εκείνες τις ημέρες.
Δεν είναι, φυσικά, ότι αυτό που κάνουν είναι λάθος - αυτό που κάνουν είναι σωστό. Θα έπρεπε, όμως, να καταλάβουν ότι ο λόγος που παίρνουν μία λογικά θετική κάλυψη αυτήν ακριβώς την στιγμή είναι ότι, υπό αυτό το πρίσμα, οι επιχειρήσεις τους αντιμετωπίζουν ως τους μαχητές τους – οι διευθυντές των επιχειρήσεων δεν επιθυμούν πλέον την συνέχιση του απαρτχάϊντ στην Νότιο Αφρική. Πρόκειται για τον λόγο που οι επιχειρήσεις προθυμοποιούνταν να υποστηρίξουν το Κίνημα των Πολιτικών Δικαιωμάτων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η αμερικανικής επιχείρηση δεν έβρισκε κάποια ωφέλεια στο απαρταχάϊντ του Νότου, στην πραγματικότητα ήταν κακό για τις επιχειρήσεις.
Κοιτάξτε, ο καπιταλισμός δεν είναι θεμελιωδώς ρατσιστικός – μπορεί να εκμεταλλευθεί τον ρατσισμό για τους δικούς του σκοπούς, αλλά ο ρατσισμός δεν αναπτύσσεται σε αυτόν. Ο καπιταλισμός βασικά θέλει τους ανθρώπους να είναι ίδια γρανάζια μιας μηχανής, και οι διαφορές μεταξύ τους, όπως οι διαφορές με βάση την φυλή, δεν είναι συνήθως χρήσιμες. Εννοώ ότι, μπορεί να είναι λειτουργικοί για ένα χρονικό διάστημα, όπως όταν χρειάζεται ένα υπέρ – εκμεταλλευμένο εργατικό δυναμικό ή κάτι παρόμοιο, αλλά οι καταστάσεις αυτές θεωρούνται κάπως ανώμαλες. Μακροπρόθεσμα, μπορείς να περιμένεις ότι ο καπιταλισμός είναι αντιρατσιστικός – ακριβώς επειδή είναι αντιανθρώπινος. Και στην πραγματικότητα η φυλή είναι ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό – δεν υπάρχει κάποιος λόγος γιατί πρέπει να είναι ένα αρνητικό χαρακτηριστικό, αλλά είναι ένα ανθρώπινο χαρακτηριστικό. Αναγνωρίσεις, επομένως, βασισμένες στην φυλή αναμειγνύονται με το βασικό ιδεώδες ότι οι άνθρωποι θα έπρεπε να είναι διαθέσιμοι μόνον ως καταναλωτές και παραγωγοί, ανταλλάξιμα δόντια τροχού που θα ψωνίζουν όλα τα σκουπίδια που παράγονται – αυτή είναι το έσχατο καθήκον τους και οποιεσδήποτε άλλες ιδιότητες που τυχόν έχουν είναι κάπως άσχετες και συνήθως μία ενόχληση.