Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 2007



«ΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ «βαθύ κράτος» καιροφυλακτεί σε βάρος των ομογενειακών ιδρυμάτων

Κίνδυνος αρπαγής 53 ακινήτων των Ελλήνων της Πόλης

Του ΣΥΜΕΩΝ ΣΟΛΤΑΡΙΔΗ


Σε επικίνδυνο σημείο βρίσκονται τα «Εθνικά Φιλανθρωπικά Καταστήματα» της Ομογένειας στην Κωνσταντινούπολη, ύστερα από περίπου δύο χρόνια δικαστικού αγώνα που διεξάγει η Εφορεία του Νοσοκομείου Μπαλουκλί εναντίον τριών Τούρκων, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι τους «ανήκουν κληρονομικά» 53 ακίνητα, συμπεριλαμβανομένων και των ακινήτων του Νοσοκομείου.

Η ιστορία, που ξεκίνησε στις αρχές του 2006, φανερώνει ότι το «βαθύ κράτος» στη γείτονα καιροφυλακτεί σε βάρος των ομογενειακών ιδρυμάτων, ενώ η πληροφόρηση που έχουν οι δικηγόροι των τριών Τούρκων οδηγεί την ομογένειά μας στο συμπέρασμα ότι «το τελευταίο διάστημα αυξάνονται τα παραδείγματα κερκόπορτας και δούρειων ίππων μέσα στη Ρωμιοσύνη».Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει και ο πρόεδρος της Εφορείας Δημήτριος Καραγιάννης, ο οποίος ισχυρίζεται ότι «τα στοιχεία τα οποία έχουν οι δικηγόροι δεν μπορεί παρά να τα έχουν πάρει από κάποιους Ρωμιούς».
Το χρονικόΓια να οδηγηθούμε, όμως, στη σημερινή δικάσιμο και για να κατανοηθεί το όλο ζήτημα, θα πρέπει ιστορικά να ξεκινήσουμε από την ίδρυση του Ιδρύματος του Νοσοκομείου.* Βάσει του αιτήματος της σουλτανικής κυβέρνησης, αποστέλλεται το 1912 ο κατάλογος των ακινήτων Μπαλουκλί, τα οποία είναι περίπου 220 ακίνητα και είναι γραμμένα στο κτηματολόγιο επ' ονόματι διαφόρων Ρωμιών.* Αναζητώντας τους, λοιπόν, η Εφορεία της εποχής εκείνης βρήκε κάποια εργαζόμενη στο τότε «Φρενοκομείο», τη Μαρία του Ιωακείμ και επειδή είχε και το όνομα της Παναγίας «ως προστάτιδας των ασθενών» έγραψε επ' ονόματί της το 25% των ακινήτων που βρίσκονταν σε διάφορες περιοχές της Πόλης. (Την εποχή εκείνη στη σημερινή Τουρκία οι πολίτες δεν είχαν επώνυμα και μετά το όνομά τους έγραφαν το όνομα του πατέρα τους.)* Το 1918 η Εφορεία διακρίνει τον μελλοντικό κίνδυνο για τα ακίνητα που είναι δηλωμένα στο κτηματολόγιο επ' ονόματι προσώπων, και ιδιαίτερα για τα ακίνητα που είναι δηλωμένα στο όνομα της Μαρίας Ιωακείμ, και της ζητεί να δηλώσει ενώπιον της Εισαγγελίας ότι τα ακίνητα ανήκουν στο Ιδρυμα Μπαλουκλί, πράγμα που κάνει, οπότε και τα 53 γράφονται επίσημα στη μερίδα του Μπαλουκλί.* Το 1928 πεθαίνει η Μαρία Ιωακείμ και αφήνει τρία παιδιά. Μία κόρη που πεθαίνει νέα, 8 μήνες μετά τον γάμο της, χωρίς να αφήσει απογόνους, έναν γιο που πεθαίνει χωρίς απογόνους και έναν γιο που παντρεύεται με Ρωμιά και κάνει δύο κόρες. Οι δύο κόρες, εγγονές της Μαρίας Ιωακείμ, κατά δήλωση του προέδρου του Ιδρύματος, ζούνε σήμερα ανύπαντρες στην Πόλη, στην περιοχή Σισλί.* Μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης, η Εφορεία άρχισε να εγείρει δίκες και με τις μαρτυρίες των απογόνων των φυσικών προσώπων στα οποία ήταν εγγεγραμμένα τα ακίνητα, έπαιρνε πίσω τα ακίνητα και τα καταχώριζε στη μερίδα του Νοσοκομείου.* Το 1936 η τότε τουρκική κυβέρνηση, παρά τη Συνθήκη της Λωζάννης και το Σύμφωνο της Αγκυρας του 1930, ζητεί από τα ομογενειακά ιδρύματα εκ νέου να δηλώσουν την ακίνητη περιουσία τους. Την εποχή όμως εκείνη διοικεί το Μπαλουκλί ο «Ισταμάτ Ζιχνί» ως κρατικός αντιπρόσωπος και αντί να δηλώσει τα ακίνητα του Ιδρύματος με τη μορφή που είχαν λάβει μετά την επιστροφή τους στη μερίδα του Νοσοκομείου, αποστέλλει τον κατάλογο του 1912, όπου τα ακίνητα ήταν γραμμένα επάνω στα φυσικά πρόσωπα.* Το 1962 (δεινή δεκαετία για τον Ελληνισμό της Τουρκίας) η Εφορεία άρχισε και πάλι να εγείρει δίκες για την επιστροφή των ακινήτων στο κτηματολόγιο επ' ονόματι του Νοσοκομείου. Καλούσε λοιπόν όλους τους απογόνους και κληρονόμους, που βρίσκονταν στη ζωή, οι οποίοι δήλωναν ότι τα ακίνητα δεν τους ανήκουν. Φυσικά κλήθηκαν και οι δύο εγγονές της Μαρίας Ιωακείμ, οι οποίες δήλωσαν την αλήθεια.* Με απόφαση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου του 1974, το Τουρκικό Δημόσιο δήμευσε με δικαστικές αποφάσεις 152 πολυώροφα ακίνητα από τα 220 του καταλόγου, καθώς και όλα τα ακίνητα, 240 τον αριθμό, τα οποία είχαν δωρηθεί μετά το 1936.Τι συμβαίνει όμως σήμερα. Τρεις Τούρκοι, κάτοικοι μιας τουρκικής πόλης της Ανατολής, υποστηρίζοντας ότι είναι εγγονοί της «ανύπαντρης» εγγονής (τα στοιχεία της βρίσκονται στην «Ε») διεκδικούν από το Ιδρυμα του Νοσοκομείου 53 ακίνητα, μεταξύ των οποίων είναι και τα κύρια κτίρια του Νοσοκομείου!Δίκη 2 χρόνων!Η δίκη διεξάγεται περίπου 2 χρόνια ενώπιον των τουρκικών δικαστηρίων και καθώς υποστηρίζει ο πρόεδρος της Εφορείας, «το Μπαλουκλί υποστηρίζει το δίκαιο του Ιδρύματος και απαιτεί τη δικαίωσή του».Κύκλοι της ομογένειας μας επισημαίνουν το σοβαρό και το επικίνδυνο της όλης έκβασης, αφού μεταξύ των 53 ακινήτων που διεκδικούν οι τρεις Τούρκοι είναι καταστήματα, οικόπεδα, σπίτια, αγροτεμάχια, το Αγίασμα της Παναγίας στο Σιλιβρίκαπι στην περιοχή Κιουτσούκ Μπαλικλί, το Αγίασμα στο Εντιρνέκαπι στην οδό Κιλίσε σοκάκ κ.ά.Τονίζουν ότι μάλλον δεν δίνεται η πρέπουσα σημασία από ελλαδικής πλευράς, αν και η Ελλάδα είναι συμβαλλόμενο μέρος στη Συνθήκη της Λωζάννης και υποχρεούται να προστατεύσει την ομογένεια και να παρακολουθεί εάν εφαρμόζονται τα άρθρα της, ζητώντας από τη γείτονα την πλήρη εφαρμογή των σχετικών άρθρων.Το χειρότερο όλων, όπως σημειώνουν, είναι ότι τα ακίνητα αυτά δεν τα διεκδικεί το κράτος αλλά ιδιώτες, από τους οποίους εάν τελεσιδικήσει το δικαστήριο, η Ομογένεια δεν θα μπορεί να τα διεκδικήσει ενώπιον διεθνών δικαστηρίων. Για τον λόγο αυτό, ζητούν επισταμένως από την τουρκική κυβέρνηση να παρέμβει για να προστατευθούν τα ακίνητα του Ιδρύματος, όπως ορίζουν όχι μόνο οι διεθνείς συνθήκες αλλά και η έννομη τάξη.Δεν είναι πάντως λίγοι και αυτοί οι οποίοι υποστηρίζουν ότι το «βαθύ κράτος», χρησιμοποιώντας ιδιώτες, βρήκε τρόπο όχι μόνο να αποδυναμώσει οικονομικά την ομογένεια αλλά και να αρχίσει έναν άλλο ψυχολογικό πόλεμο, με τον οποίο θα αναλώσει τη δυναμική των εναπομεινάντων.
soltaridis@enet.gr»


Ευτυχώς, λοιπόν, που εγκαινιάζονται αγωγοί φυσικού αερίου και που ο πολιτικός κόσμος στέλνει αυστηρά μηνύματα στην Τουρκία…
Και κάποιες ενδιαφέρουσες πληροφορίες από τον δημοσιογράφο Αλέξη Παπαχελά
Η μεγάλη περιπέτεια του Στήβεν Λάλας
Πολέμησε στο Βιετνάμ, έγινε κατάσκοπος για την πατρίδα, πήγε φυλακή και σήμερα, 14 χρόνια μετά, βλέπει ξανά την οικογένειά του
Καθημερινή, 25-11-2007
Του Αλεξη Παπαχελα

Είδα για πρώτη φορά στη ζωή μου τον Στήβεν Λάλας το 1993 σε ένα δικαστήριο στη Βιρτζίνια, λίγο έξω από την Ουάσιγκτον. Εμοιαζε με αγρίμι που το κυνηγούν, που έχουν πέσει άγρια φώτα πάνω του και τώρα περιμένει την τιμωρία του με τρόμο στα μάτια του. Ηταν δεμένος με αλυσίδες στα πόδια, χειροπέδες στα χέρια του, και η αίθουσα ήταν γεμάτη από πράκτορες κάθε αμερικανικής υπηρεσίας, της CIA, του FBI, του Πενταγώνου. Ο Λάλας τα είχε κυριολεκτικά χαμένα, δεν μπορούσε να αντιληφθεί τι ακριβώς του είχε συμβεί.
Εκείνη την ώρα, κανείς επίσημος ή μη Ελληνας δεν του συμπαραστάθηκε και αυτό είχε κοστίσει πολύ στον ίδιο και στην οικογένειά του. Μία από τις ηγετικές, και υποτίθεται «πατριωτικές» φυσιογνωμίες της ελληνοαμερικανικής ομογένειας πέταξε κυριολεκτικά έξω από το γραφείο του κάποιον που τόλμησε να του προτείνει να βοηθήσει οικονομικά την, απελπιστικά ακριβή, νομική υπεράσπιση του Λάλας. Τον βοήθησαν κυρίως η οικογένειά του και ορισμένοι Ελληνοαμερικανοί που το έκαναν με φόβο ψυχής. Και αυτά, σε αντίθεση με την περίπτωση του Ισραηλινού κατασκόπου Πόλαρντ, τον οποίο «αγκάλιασε» η εβραϊκή κοινότητα, ενώ δεν πέρασε ούτε μία αμερικανοϊσραηλινή συνάντηση κορυφής χωρίς να μπει το θέμα Πόλαρντ στην ατζέντα.
Η καταδίκη
Θυμάμαι ακόμη την ημέρα που ο Λάλας καταδικάσθηκε σε φυλάκιση 168 μηνών σε φυλακή υψίστης ασφαλείας. Ο ίδιος κοιτούσε παγωμένος τον δικαστή που του απήγγειλε την ποινή. Στα πίσω καθίσματα της αίθουσας, πράκτορες της CIA είχαν ανοίξει κουτιά και μοίραζαν ποτήρια, στιλό και άλλα δώρα με το σήμα της υπηρεσίας τους. Τα χάρισαν, ως σουβενίρ για την επιχείρηση σύλληψης του Λάλας, στους εισαγγελείς, τους πράκτορες του FBI και όσους άλλους συνεργάσθηκαν μαζί τους.
Από το 1993 έως το 2005 μιλούσα τακτικά με τον Λάλας στη φυλακή. Τον ειδοποιούσα, έπαιρνα στη φυλακή κάποια συγκεκριμένη ώρα και μιλούσαμε, έχοντας πάντοτε υπόψη μας πως η συνομιλία μαγνητοφωνείται. Ζητούσε βιβλία, εφημερίδες και στο τέλος φώναζε πάντοτε «Ζήτω η Ελλάδα, ζήτω η πατρίδα». Δεν διακατέχομαι από εθνικιστικό πυρετό, αλλά πάντοτε μου έκανε εντύπωση, με συγκινούσε το γεγονός ότι αυτός ο άνθρωπος ήταν χωμένος σε ένα μπουντρούμι, χιλιάδες μίλια μακριά από την οικογένειά του, γνωρίζοντας πως φταίει κατά 99% η Ελλάδα και το απίστευτο κράτος της, και παρ’ όλα αυτά συνέχιζε να φωνάζει «Ζήτω η Ελλάδα».
Η έξοδος
Ξαναείδα τον Λάλας το καλοκαίρι του 2005. Πήγαμε μαζί με ένα φίλο του στη φυλακή από όπου βγήκε για να πάει στο σπίτι του αδελφού του, στο οποίο θα περνούσε μερικά χρόνια υπό περιορισμό. Θυμάμαι ακόμη τη λαιμαργία με την οποία έφαγε το πρώτο του μεσημεριανό, ελεύθερος πια. Αρπαζε τα ψωμιά, το μπέικον, κοιτούσε γύρω του με έκπληξη και λίγο αγωνία μήπως τυχόν και τον ψάχνει κανείς. Κάποια στιγμή κατάλαβα την αγριότητα της φυλακής, όταν τον είδα να έχει πάρει ένα τεράστιο κοφτερό μαχαίρι, από αυτά με τα οποία κόβουν τις μεγάλες μπριζόλες στην Αμερική, και άρχισε να καθαρίζει τα δόντια του. Ηταν ένας άνθρωπος που βιαζόταν να τα ζήσει όλα. Μετά το γεύμα πήγαμε σε ένα εμπορικό κέντρο, όπου έκανε σαν το παιδί του Ντίκενς που τα θέλει όλα, ρούχα, ένα ρολόι, γυαλιά...
Πήγαμε σε ένα ξενοδοχείο και εκεί, κουρασμένος, άρχισε να μου διηγείται την ιστορία του.
Ο πιο πολύτιμος πράκτορας ήταν χωρίς προστασία
Γεννημένος το 1953, στο Ρότσεστερ στο Νιου Χαμσάιρ, ο Λάλας μεγάλωσε με τις διηγήσεις των παππούδων που κατάγονταν από τη Σμύρνη, από ένα χωριό που το έλεγαν παλιά Κάτω Παναγία και οι Τούρκοι το ονομάζουν Λατσέτα. Παιδί σχεδόν ακόμη κατετάγη στον αμερικανικό στρατό και υπηρέτησε στο Βιετνάμ.
Το 1977 ήταν η πιο κρίσιμη χρονιά της ζωής του. Ο Λάλας δούλευε στην υπηρεσία επικοινωνιών των Αμερικανών στο στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη. Εκεί τον πλησίασε ένας ικανότατος Ελληνας αξιωματικός, ο οποίος ήταν στέλεχος της ΚΥΠ. Του ζήτησε να βοηθήσει την Ελλάδα με το επιχείρημα πως «βοήθησε την πατρίδα, δεν βλέπεις ότι η Τουρκία έχει τη δεύτερη στρατιά του Αιγαίου και τα καράβια απέναντί μας;». Ο Λάλας πείσθηκε, έβαλε απόρρητα έγγραφα για τη διάταξη των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και του τα έδωσε. Πέρα από το αγκάλιασμα του Ελληνα πράκτορα, άρχισε ύστερα από λίγο καιρό να παίρνει και ένα επιμίσθιο από την ΚΥΠ. Οσοι δούλεψαν μαζί του, από την πλευρά της ελληνικής μυστικής υπηρεσίας, πιστεύουν όμως πως έκανε ό,τι έκανε από φανατικό πατριωτισμό και την αγάπη του για τη χώρα των γονιών του.
Σημειώματα
Ο Λάλας έφυγε από τον στρατό και πήγε στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όπου έγινε χειριστής των απόρρητων κέντρων επικοινωνίας που έχει κάθε πρεσβεία. Με άλλα λόγια, από τα χέρια του περνούσαν τα πλέον ευαίσθητα και απόρρητα τηλεγραφήματα. Υπηρέτησε στο Βελιγράδι την περίοδο 1983-85 και στην Κωνσταντινούπολη την περίοδο 1985-89. Εκεί συνεχίζει να δίνει πληροφορίες στην ΚΥΠ. Οι πληροφορίες πήγαιναν ακατέργαστες στη διοίκηση της Υπηρεσίας, στη λεωφόρο Κατεχάκη, και από εκεί συντάσσονταν ενημερωτικά σημειώματα για τον πρωθυπουργό και ενίοτε τον υπουργό Εξωτερικών, που περιείχαν μεν τις πληροφορίες αλλά συγκεκαλυμμένες και χωρίς ποτέ να «καρφώνεται» η πηγή τους.
Ο Λάλας περνούσε τον Εβρο, όσο υπηρετούσε στην Κωνσταντινούπολη, και συναντιόταν με έναν Ελληνα πράκτορα στον οποίο έδινε τα έγγραφα. Ελληνας πολιτικός, που χειρίσθηκε εξαιρετικά ευαίσθητες υποθέσεις, είχε αποκαλύψει στον γράφοντα ότι «κυριολεκτικά συγκλονίσθηκα όταν πήρα το πρώτο σημείωμα που ήταν βασισμένο στον Λάλας. Το διάβασα, δεν το πίστεψα στην αρχή και την επομένη άκουσα τον Αμερικανό ομόλογό μου να μου αναφέρει ένα ένα τα σημεία που είχα διαβάσει. Ηταν απίστευτο».
Στην Αθήνα
Το 1990, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έστειλε τον Λάλας στην Αθήνα ως χειριστή του επικοινωνιακού κλωβού του υπερασφαλούς κέντρου απόρρητων επικοινωνιών στο κτίριο της Βασιλίσσης Σοφίας. Ο Λάλας έστελνε τα χαρτιά, και αντί να τα καταστρέφει στο ειδικό μηχάνημα, τα έπαιρνε σε κομματάκια, τα έβαζε στην τσέπη του και πήγαινε στα εβδομαδιαία ραντεβού με τον πράκτορα που τον χειριζόταν, ο οποίος είχε βέβαια αλλάξει από τη Σμύρνη και ήταν αμφιβόλων επιχειρησιακών ικανοτήτων σε σημείο που χρησιμοποιούσε το κρησφύγετο της υπηρεσίας για... εξωσυζυγικές ασχολίες.
Οταν έρχεται στο προσκήνιο η υπόθεση των Σκοπίων, η πίεση στον Λάλας γίνεται αφόρητη. Ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης θέλει περισσότερη ενημέρωση. Η διαφορά είναι ότι είχε αλλάξει ο τρόπος που διακινούνταν οι πληροφορίες του Λάλας, καθώς τα ενημερωτικά σημειώματα της ΚΥΠ έφταναν τώρα μέχρι και σε υφυπουργούς Εξωτερικών. Με βάση ένα τέτοιο σημείωμα, Ελληνας αξιωματούχος στο κέντρο ζήτησε από την ελληνική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον να κάνει διάβημα στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ για κάποιο θέμα. Ο Αμερικανός διπλωμάτης που δέχθηκε το διάβημα εντυπωσιάσθηκε, γιατί ήταν βασισμένο σε μια πληροφορία που δεν έπρεπε να γνωρίζει η Αθήνα. Δεν έδειξε καμία ταραχή, αλλά ενημέρωσε αμέσως το Τμήμα Ασφαλείας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Η αποκάλυψη
Επειτα από λίγες ημέρες, Αμερικανοί πράκτορες έφταναν στην Αθήνα και τοποθετούσαν κρυφές κάμερες και μικρόφωνα στα γραφεία από όπου μπορεί να είχε περάσει έγγραφο που ανέφερε την επίμαχη πληροφορία. Αμέσως αντελήφθησαν ότι ο Λάλας κινούνταν περίεργα στον κλωβό επικοινωνίας και πως έπαιρνε μαζί του απόρρητα χαρτιά. Τον παρακολούθησαν για μέρες έως ότου τον εντόπισαν στο τακτικό του ραντεβού στα Ιλίσια με Ελληνα αξιωματικό της ΚΥΠ.
Είναι ασφαλώς απίστευτο πως η ελληνική μυστική υπηρεσία δεν είχε ομάδα αντιπαρακολούθησης για να προστατεύει τον πλέον πολύτιμο πράκτορά της. Την επομένη, η πρεσβεία τού ζήτησε να πάει επειγόντως για υπηρεσιακούς λόγους στην Ουάσιγκτον. Ο Λάλας δεν αντελήφθη τον κίνδυνο, δεν ενημέρωσε την ΚΥΠ και έφυγε, ενώ θα μπορούσε να έχει ζητήσει άσυλο στην Ελλάδα. Στο αεροδρόμιο της Ουάσιγκτον τον περίμεναν πράκτορες του FBI, οι οποίοι τον οδήγησαν σε κοντινό ξενοδοχείο για μια «φιλική ανάκριση».
Στην αρχή τα αρνήθηκε όλα, αλλά όταν αρχισαν να του δείχνουν βίντεο από το κέντρο επικοινωνιών, στα οποία φαινόταν καθαρά τι έκανε, ή φωτογραφίες από τις συναντήσεις του με Ελληνες πράκτορες, έσπασε. Αρχισε να ομολογεί τη δράση του από το 1977 και άρχισε η μακρά ανάκρισή του, για να διαπιστώσουν όλες οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες πόση ζημιά είχε κάνει στα αμερικανικά συμφέροντα, πόσα κρατικά μυστικά τους ή της Τουρκίας είχε δώσει στις ελληνικές υπηρεσίες. Ο Λάλας γλίτωσε τα ισόβια επειδή συνεργάσθηκε με τις Αρχές και τους έδωσε την πλήρη εικόνα των εγγράφων που είχαν περάσει από τα χέρια του.
«Το κρίμα μέσα μου»
Στο παρασκήνιο, εν τω μεταξύ, υπήρχαν έντονα διαβήματα προς τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη αλλά και φόβοι υπουργών του πως «οι Αμερικανοί θα μας ρίξουν από αυτή την υπόθεση».
Ο ίδιος ο τότε πρωθυπουργός αναφέρει σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες του πως «έχω το κρίμα μέσα μου γι’ αυτό που συνέβη στον Λάλας» ενώ ήταν, μαζί με τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, οι μόνοι πολιτικοί που υποστήριξαν δημοσίως την ανάγκη να τον βοηθήσει το ελληνικό κράτος ώστε να ξαναβρεθεί με τη σύζυγό του, Μαρία, και τα δυο του παιδιά στην Καβάλα. Ο Λάλας και η οικογένειά του είχαν βοηθηθεί από ανώνυμους Ελληνες, γνωστούς και μη, από την ώρα που η ιστορία του άρχισε να ξανακούγεται.
Ο ίδιος βασανιζόταν μετά το 2005 και μερικές φορές υπήρξαν θερμοκέφαλοι που του συνέστησαν να βγει παράνομα από την Αμερική και να καταφύγει, ζητώντας άσυλο, στην Ελλάδα.
Θα επρόκειτο ασφαλώς περί τραγωδίας, διότι το πιθανότερο ήταν να συλληφθεί εκ νέου χωρίς να ξαναδεί το φως μιας κανονικής μέρας έξω από το κελί του ή να φτάσει στην Αθήνα, προκαλώντας μεγάλη κρίση στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις.
Με καθυστέρηση... δεκατεσσάρων ετών
Χάρη στη βοήθεια του Κύπριου φίλου του Μιχάλη Κυπριανού, η ελληνική κυβέρνηση ευαισθητοποιήθηκε με πρωτοβουλία αρχικά του πρώην υπουργού Δικαιοσύνης Αναστάση Παπαληγούρα. Το ελληνικό κράτος με την ένθερμη υποστήριξη κορυφαίων πολιτειακών παραγόντων έκανε το χρέος του απέναντι στον Λάλας, έστω και με καθυστέρηση 14 ετών.
Είναι γνωστό πως στις σοβαρές χώρες που διατρέχουν κίνδυνο εθνικής ασφαλείας λένε πως «η αξιοπιστία μιας χώρας μετριέται από το πώς θα φερθεί σε έναν κατάσκοπό της μετά την σύλληψή του» ή –όπως το έλεγαν οι Ισραηλινοί– «κάθε κατάσκοπος πρέπει να είναι ένας πρίγκιπας για τη χώρα». Το ελληνικό κράτος απέτυχε οικτρά να προστατεύσει την πολυτιμότερη πηγή του των τελευταίων δεκαετιών, από ένα συνδυασμό ανικανότητος, κομματικών ρουσφετιών που έβαλαν τους λάθος ανθρώπους στις λάθος θέσεις και από... σκέτη βλακεία.
Οι «πατριώτες» και οι πατριώτες
Αυτά που έμαθα έχοντας ζήσει αυτήν την ιστορία από την πρώτη μέρα του Λάλας στο δικαστήριο έως την ημέρα της αποφυλάκισής του είναι πολλά. Πρώτα απ’ όλα πως οι πρώτοι που κρύβονται όταν ξεσπούν τα δύσκολα είναι οι αυτοαπακαλούμενοι πατριώτες ή αλλιώς οι πανηγυρτζήδες πατριώτες του γλυκού νερού που είναι πρόθυμοι να παρασύρουν τη χώρα σε μια περιπέτεια και μετά κρύβονται και αφήνουν τους λίγους ψυχρούς επαγγελματίες που δεν ενδιαφέρονται για τη δημοσιότητα να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά. Εμαθα ακόμη πως το ελληνικό μεταπολιτευτικό κράτος έχει σαπίσει στον σκληρό πυρήνα των πιο ευαίσθητων υπηρεσιών του. Το 1977 άντεχε ακόμη και έκανε σχετικά καλά τη δουλειά του, αλλά το 1993 είχε μπερδέψει τους χωροφύλακες - κομματάρχες με τους πράκτορες, και την ΚΥΠ με τις κλαδικές.
Το τελευταίο που έμαθα, και ας μου συχωρεθεί ο συναισθηματισμός, είναι ότι αυτό που κουβαλάνε μέσα τους οι Ελληνες της Διασποράς δεν έχει τίποτα να κάνει με τον υπερπατριωτικό βερμπαλισμό των εγχώριων μαϊντανών μας. Είναι μια τρελή αγάπη για μια χώρα που υπάρχει ακόμη μόνο μέσα στο μυαλό τους, ένας πατριωτισμός που είναι εξαιρετικά αγνός και δεν κρύβει υστεροβουλίες ή διάθεση προβολής. Και αυτόν πλήρωσε, προφανώς, ο Στήβεν Λάλας που γνώρισα και που σήμερα θα ξαναδεί επιτέλους την οικογένειά του ύστερα από 14 χρόνια...
Επέστρεψε ο Λάλας
Ελεύθερος Τύπος
Κυριακή, 25.11.07
Της Αγγελικής Σπανού

Δεκαπέντε χρόνια μοναξιάς τελειώνουν για τον άνθρωπο που υπέκλεπτε αμερικανικά έγγραφα για λογαριασμό των ελληνικών αρχών πάνω στην έξαρση του Μακεδονικού και βρέθηκε στα σίδερα. Η μοίρα του ήταν σκληρή, αν αναλογιστεί κανείς ότι δύο Αμερικανοί πράκτορες με… περούκες, που πιάστηκαν επ’ αυτοφώρω το Νοέμβριο του 1993 σε ένα φορτηγάκι στην πλατεία Αμερικής, απλώς στάλθηκαν πίσω στην πατρίδα τους.Χριστούγεννα στο σπίτι του θα κάνει ο ομογενής κ. Στίβεν Λάλας, που αναμένεται αύριο στις 9,30 το πρωί στο αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» έπειτα από δώδεκα χρόνια στις αμερικανικές φυλακές, καταδικασμένος για κατασκοπία, και ύστερα από δυόμισι μοναχικά χρόνια στη Μασαχουσέτη, λόγω απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα. Οι παρασκηνιακές συνεννοήσεις ανάμεσα στην Αθήνα και την Ουάσιγκτον είχαν αίσια έκβαση και η αμερικανική Δικαιοσύνη επιτρέπει την επιστροφή στην πατρίδα του Ελληνοαμερικανού υπαλλήλου της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα, που συνελήφθη από τις αμερικανικές αρχές το 1993, με την κατηγορία της κατασκοπίας υπέρ της Ελλάδας. Τους τελευταίους μήνες πραγματοποιήθηκαν εντατικές διαβουλεύσεις για να ρυθμιστούν εκκρεμότητες που αφορούν στην προσαρμογή των αμερικανικών περιοριστικών όρων (τυπικά εκπνέουν το καλοκαίρι του 2010) στο ελληνικό σωφρονιστικό σύστημα. Άλλοι συνδέουν την όψιμη επιείκεια της Ουάσιγκτον με τη χρησιμότητα της ομογενειακής ψήφου. Και άλλοι με την πρόθεση της κυβέρνησης Μπους να καλλωπίσει το πρόσωπο της αμερικανικής Δικαιοσύνης εν όψει των προεδρικών εκλογών του Νοεμβρίου 2008. Οπως και να ’χει, ο κ. Στίβεν Λάλας, με έξοδα της ελληνικής κυβέρνησης, θα ξαναδεί το σπίτι του στη Χρυσούπολη Καβάλας, όπου ζει η γυναίκα του με τα δύο τους παιδιά. Για τον κ. Λάλας, ο γυρισμός θα είναι η επανένωση του νήματος που κόπηκε το Φεβρουάριο του 1993. Η τότε υφυπουργός Εξωτερικών, Βιργινία Τσουδερού, ενημέρωσε τον τότε πρέσβη της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον, Χρήστο Ζαχαράκη, για μια πτυχή του θέματος των Σκοπίων, για την οποία η αμερικανική πλευρά δεν είχε πληροφορήσει την ελληνική. Ηταν η αρχή του τέλους. Οταν η Ουάσιγκτον αντιλήφθηκε ότι η Αθήνα γνώριζε κάτι που δεν έπρεπε να γνωρίζει, ο αξιωματικός του FBI Τζον Κουατρόκι ήρθε στην Ελλάδα για να ελέγξει επτά υπαλλήλους της αμερικανικής πρεσβείας. Οι έρευνες κατέληξαν στο πρόσωπο του μικρασιατικής καταγωγής υπαλλήλου, ο οποίος τον Απρίλιο του 1993 κλήθηκε από την υπηρεσία του να ταξιδέψει στη Βιρτζίνια για να ενημερωθεί σχετικά με θέματα τρομοκρατίας. Μόλις αποβιβάστηκε στο αεροδρόμιο, του πέρασαν χειροπέδες. Η ποινή που του επιβλήθηκε ήταν εκδικητική. Δικάστηκε για προδοσία και έμεινε αβοήθητος στις αμερικανικές φυλακές υψίστης ασφαλείας, αφήνοντας πίσω του ένα οικογενειακό δράμα. Ο μικρός του γιος, 16 χρόνων σήμερα, δεν τον έχει γνωρίσει καλά καλά. Η σύζυγός του Μαρία έκανε σκληρά μεροκάματα για να τα φέρει βόλτα και χτύπησε πολλές πόρτες της Πολιτείας για να αναζητήσει -συνήθως μάταια- βοήθεια. Ο ίδιος έζησε εξίσου δύσκολα στη Μασαχουσέτη και λέγεται ότι η υγεία του είναι ταλαιπωρημένη και η μελαγχολία του έντονη. Παρόλο που ο δικηγόρος του απέδιδε σταθερά τη σύλληψή του σε «ακούσια λάθη», ακόμη δεν έχει απαντηθεί με βεβαιότητα εάν προηγήθηκε κατάδοση ή μια σειρά εσφαλμένων χειρισμών της ελληνικής πλευράς. Γεννημένος το 1953 στο Νιου Χαμσάιρ, λοχίας του αμερικανικού στρατού, πολέμησε στο Βιετνάμ και στρατολογήθηκε το 1977 όταν υπηρετούσε στο στρατηγείο του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη. Τότε για πρώτη φορά τού ζητήθηκε να βοηθήσει την Ελλάδα, προσφέροντας πληροφορίες. Τη δεκαετία του 1980 υπηρέτησε στο Βελιγράδι, στην Κωνσταντινούπολη και την Ταϊβάν. Το 1990 τοποθετήθηκε στη Μονάδα Επικοινωνίας Προγραμμάτων στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα, που ήταν και το μοιραίο γι’ αυτόν πόστο. Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, υπέκλεψε εκατοντάδες απόρρητα αμερικανικά έγγραφα για χάρη των ελληνικών υπηρεσιών, χωρίς να εισπράττει αμοιβή, στο όνομα της πατρίδας. Οι συνεννοήσεις που έγιναν μεταξύ των δύο κυβερνήσεων για την επιστροφή του κ. Λάλας ξεκίνησαν στη διάρκεια της θητείας του κ. Γιώργου Παπανδρέου ως υπουργού Εξωτερικών, συνεχίστηκαν από τον κ. Πέτρο Μολυβιάτη, ο οποίος έδειξε έντονο προσωπικό ενδιαφέρον για την οικογένεια Λάλας και ολοκληρώθηκαν με τις παρεμβάσεις της κυρίας Ντόρας Μπακογιάννη και του υπουργού Δικαιοσύνης κ. Σωτήρη Χατζηγάκη, ο οποίος «κληρονόμησε» το πολύτιμο κεφάλαιο που του άφησε ο προκάτοχός του Αναστάσης Παπαληγούρας. Η πατρίδα στην οποία θα γυρίσει θα είναι πολύ διαφορετική από αυτή που άφησε δεκαπέντε χρόνια πριν και ίσως πιο γενναιόδωρη απ’ όσο φάνηκε μαζί του μέχρι τώρα.
Περιμένοντας τον «μπαμπά μας»
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΔΑΜ«Ο Σταύρος αγαπάει με την ψυχή του την Ελλάδα…Το ξέρουν όλοι αυτό. Εδώ στη Χρυσούπολη ανοίξαμε την αγκαλιά μας και τον περιμένουμε, αυτήν την Κυριακή, τα παιδιά μας και εγώ… Αναστηθήκαμε». Η Μαρία Μαϊδανού-Λάλας, σύζυγος του ταλαιπωρημένου Στίβεν Λάλας, δείχνει συγκινημένη. «Πετάει από τη χαρά της». Υστερα από 14,5 χρόνια περιμένει να ξαναδεί στο σπίτι τον άνδρα της. «Τον μπαμπά μας», όπως λέει. «Δεν θα τον αφήσουμε από τη ζεστή αγκαλιά μας», φωνάζει σαν παιδί.«Μη μ’ αφήσετε να μιλάω για τον Σταύρο… Θα μιλάω ώρες, μέρες ολόκληρες… Και δεν θα τελειώνω. Είναι τόσο απλός. Τόσο καλός. Μας αγαπάει όλους…». Ο γιος τους Παναγιώτης μόλις είχε αρχίσει να περπατάει, όταν ο πατέρας του μπήκε στη φυλακή τον Απρίλιο του 1993.Από τότε έχει να τον δει. Εγινε 16 χρόνων (23 Νοεμβρίου είχε τα γενέθλιά του). Τώρα θα γνωρίσει τον πατέρα του.Ο μεγαλύτερος αδελφός, ο Γιάννης, είναι 22 χρόνων.«Η παρουσία του ανάμεσά μας ήταν ζωντανή. Κάθε μέρα», αναφέρει η μητέρα τους.«Ο Σταύρος», υπογραμμίζει, «ό,τι έκανε, το έπραξε από αγάπη -και μόνον- για την πατρίδα του. Ρωτήστε ανθρώπους που χειρίζονταν τα εθνικά μας θέματα. Νομίζω ότι κατάλαβαν και οι Αμερικανοί πως δεν ήθελε να βλάψει κανέναν. Απλώς ενήργησε με βάση τη συνείδησή του και την αγάπη για την Ελλάδα».«Ο Γιώργος Παπανδρέου, ως υπουργός Εξωτερικών, και ο Αναστάσης Παπαληγούρας, ως υπουργός Δικαιοσύνης», αναγνωρίζει, «μας βοήθησαν στην υπόθεση του Σταύρου…Υπάρχει, βέβαια, και ο Θεός που μας χάρισε πέντε χρόνια. Που τον φέρνει νωρίτερα κοντά μας. Για να κάνουμε, όλοι μαζί αυτά τα Χριστούγεννα». «Κι άλλοι βέβαια έδειξαν, ο καθένας με τον τρόπο του, το ενδιαφέρον τους», προσθέτει. «Ο Αμερικανός δικηγόρος σίγουρα και ένας Ελληνας μεγαλοδικηγόρος».Το διάστημα αυτό που είχε αποφυλακιστεί, αλλά παρέμενε στις ΗΠΑ με περιοριστικούς όρους έκανε προσπάθειες «για να κρατηθεί στα πόδια του».Τον βοήθησε ο αδελφός του Κίμων που έχει εστιατόρια στο Νιου Χανσάιρ.Δούλευε εδώ και κει.«Σε μια πιτσαρία», μας αναφέρει, «έκοψε τα τρία δάκτυλά του. Ευτυχώς που με μια χειρουργική επέμβαση επανακολλήθηκαν».Ο Σταύρος και η Μαρία γνωρίστηκαν στο Βελιγράδι, όπου η ίδια φοιτούσε στο Πανεπιστήμιο. Ενα χρόνο αργότερα παντρεύτηκαν.«Από τότε που ο Σταύρος μπήκε στη φυλακή, ζήσαμε έναν Γολγοθά», τονίζει.Στη Χρυσούπολη έδωσε το δικό της τιτάνιο αγώνα. Από φτωχή οικογένεια, έπρεπενα εργαστεί για τη δική της οικογένεια. Στο φροντιστήριο αγγλικών, που άνοιξε, παρακολουθούν μαθήματα παιδιά 6 και 7 χρόνων αλλά και νέες γυναίκες έως και 35 χρόνων, οι οποίες μαθαίνουν αγγλικά για να μπορέσουν να περάσουν σε διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ.«Μου ’κανε καλό η δουλειά», υπογραμμίζει. «Ξεχνούσα τα προβλήματα. Ξαναγεννιόμουν με τους μαθητές και τις μαθήτριές μου…Οταν μου ετοίμασαν γιορτή για τα γενέθλιά μου, σήκωσα το κεφάλι… Χαμογέλασα και υπολόγισα πως πέρασαν 40 χρόνια και ιδιαίτερα αυτά τα πιο δύσκολα της ζωής μου, τα οποία δεν θέλω να θυμάμαι…Τώρα ξεκινάμε μαζί από την αρχή»

Πέμπτη 22 Νοεμβρίου 2007

Θάτσι: Συμφέρει την Ελλάδα να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία μας
Ελευθεροτυπία, 20/11/2007

Ο Χασίμ Θάτσι δηλώνει πως σκοπεύει να σεβαστεί τις διαπραγματεύσεις με την κοινοτική τρόικα, ωστόσο, κατόπιν θα 'ρθει ο καιρός για τη λήψη μιας απόφασης για τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου.
Σε συνέντευξή του στη γερμανική ημερησία «Φρανκφούρτερ Αλγκεμάινε», με τίτλο «Δεν προσδοκούμε συμβιβασμό με τη Σερβία», αναφέρει για τη στάση της Ελλάδας και της Κύπρου στο συγκεκριμένο ζήτημα:- Υπάρχουν χώρες της Κοινότητας που δεν αναγνωρίζουν το Κοσσυφοπέδιο και πιθανόν να μην αποδεχθούν και μία αποστολή εκεί στο πνεύμα της ευρωπαϊκής πολιτικής ασφαλείας και άμυνας.«Δεν θέλω να πιστεύω πως η Ελλάδα θέλει να γίνει μία φωνή απομονωμένη από τους άλλους μέσα στην Ε.Ε. Προς το συμφέρον της Ελλάδος είναι να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, όπως επίσης και να διατηρήσει με αυτό μια εταιρική σχέση. Η Ελλάδα δεν θα 'πρεπε να αφήσει την ευκαιρία αυτή ανεκμετάλλευτη.Οσο για την Κύπρο, δεν μπορώ να φανταστώ πως θα εμμείνει στη στάση της. Κατανοώ το δίλημμά της, αλλά η Κύπρος δεν θα 'πρεπε να απομονωθεί μέσα στην Κοινότητα. Μου φαίνεται ότι και η Κύπρος τελικώς θα συμφωνήσει με τις ευρωπαϊκές αποφάσεις. Ομως, το Κοσσυφοπέδιο δεν μπορεί να περιμένει την Κύπρο, το Κοσσυφοπέδιο κι ο κόσμος δεν είναι δυνατόν να γίνουν θύματα των προβλημάτων μεμονωμένων κρατών. Το Κυπριακό δεν μπορεί να μεταφερθεί στο Κοσσυφοπέδιο, ούτε κι η πρόταση για ομοσπονδία ή συνομοσπονδία με τη Σερβία. Αυτές οι ιδέες δεν είναι βάσιμες».

Δευτέρα 19 Νοεμβρίου 2007

Από την Ελευθεροτυπία, /www.enet.gr/online/online_text/c=110,id=50298936,63536952,77710520,85469752,99660728,4372600

ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ - ΕΡΝΤΟΓΑΝ εγκαινίασαν τον ελληνοτουρκικό αγωγό φυσικού αερίου

"Χαμόγελα με Τουρκία-ΗΠΑ, γύρισαν πλάτη Ιταλία-Ε.Ε.

ΥΨΑΛΑ, ΤΟΥΡΚΙΑ
Αποστολή, ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΚΟΡΑΗ

Σε «οριεντάλ» εγκαίνια με αμερικανικό καπέλο εξελίχθηκε η έναρξη της λειτουργίας του τουρκο-ελληνο-ιταλικού αγωγού φυσικού αερίου στα Υψαλα της Τουρκίας χθες.

Πάτησαν το κουμπί οι πρωθυπουργοί της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν, της Ελλάδας Κώστας Καραμανλής και ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάν Αλίεφ (το φυσικό αέριο θα είναι αζέρικο) ενώπιον του εκλεκτού προσκεκλημένου των Τούρκων, του Αμερικανού υπουργού Ενέργειας Σάμιουελ Μπόντμαν.Η παρουσία του τελευταίου είχε στόχο να στείλει το ηχηρό μήνυμα στήριξης των ΗΠΑ σε οποιονδήποτε αντιρωσικό ενεργειακό άξονα, αφενός μεν για να μειωθεί η ενεργειακή εξάρτηση της Ε.Ε. από τη Ρωσία, αφετέρου δε για να εφοδιαστεί η ευρωπαϊκή αγορά και από άλλες πηγές.ΑπόντεςΑπό αυτό το τουρκοαμερικανικό παιχνίδι εντυπώσεων και ουσίας ήταν ηχηρή η απουσία υψηλής εκπροσώπησης της Ιταλίας (που είναι ο τρίτος εταίρος του συγκεκριμένου αγωγού) και της Ε.Ε. Η ελληνική κυβέρνηση προσκάλεσε τον Ιταλό υπουργό Ενέργειας Λουίτζι Μπερσάνι, αλλά εκείνος δεν ήρθε. Παρών ήταν μόνο ο Ιταλός πρέσβης. Ενα ευγενικό γράμμα, ότι η σύζυγός του χειρουργείται, έστειλε ο επίτροπος Ενέργειας Αντριτς Πίμπαλγκς. Δεν ήρθε άλλος στη θέση του και η Κομισιόν εκπροσωπήθηκε από τον επικεφαλής του γραφείου της στην Αθήνα Ιερόθεο Παπαδόπουλο. Στο παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων, που προηγήθηκε, έγιναν απέλπιδες προσπάθειες από την ελληνική πλευρά προκειμένου να πειστεί η τουρκική ώστε τα εγκαίνια να παραμείνουν μια υπόθεση μεταξύ των δύο χωρών. Ο λόγος ήταν ότι σε ένα μήνα ο Κ. Καραμανλής θα έχει συνάντηση με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στη Μόσχα και η ελληνική κυβέρνηση δίνει ιδιαίτερη σημασία στην ενεργειακή συμμαχία που έχει αναπτύξει με τη Ρωσία και μάλιστα με δύο αγωγούς, τον Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη (πετρελαίου) και τον Σάουθστριμ (φυσικού αερίου).Η συμφωνία για τον τελευταίο ανακοινώθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τους Καραμανλή-Πούτιν τον περασμένο Ιούνιο, κάτι που προκάλεσε εκνευρισμό στην τουρκική πλευρά, που ανέβαλε τα εγκαίνια του αγωγού φυσικού αερίου, τα οποία αρχικά είχε προγραμματιστεί να γίνουν στις αρχές του καλοκαιριού. Η πανηγυρική τελετή έναρξης της λειτουργίας του αγωγού έγινε και πάλι στην τουρκική πλευρά (όπως και των θεμελίων του έργου κατασκευής στις αρχές Ιουλίου του 2005) και με το ελληνικό «Ο.Κ.» στο τουρκικό αίτημα να είναι παρόντες τόσο ο Αζέρος πρόεδρος όσο και ο Αμερικανός υπουργός Ενέργειας. Στα εγκαίνια παραβρέθηκε και ο νέος πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα Σπέκχαρντ, ο οποίος έφτασε στην Αθήνα μόλις προχθές, αλλά ήταν πολύ διακριτικός και σχεδόν πέρασε απαρατήρητος. ΙσορροπίεςΟ Κ. Καραμανλής στη σύντομη τελετή που έγινε στην ελληνική πλευρά, κοντά στο χωριό Πέπλο, επιχείρησε να ισορροπήσει, κάνοντας αναφορά και στους άλλους αγωγούς που ενδιαφέρουν την Ελλάδα, ενώ απέφυγε στην προσφώνησή του να κάνει ειδική αναφορά στον Αμερικανό υπουργό Ενέργειας. Στην τελετή έδωσε το «παρών» ένας στρατός υπουργών και βουλευτών. Ο Ερντογάν συνοδευόταν μόνο από τον υπουργό Ενέργειας Γκιουλέρ. Αντίθετα, από ελληνικής πλευράς παραβρέθηκαν εκτός από τον υπουργό Ανάπτυξης Χρ. Φώλια και τους υφυπουργούς Βλάχο και Καλαφάτη, οι υπουργοί Αλογοσκούφης, Κοντός, Δούκας, ο πρόεδρος της Βουλής (και πρώην υπουργός Ανάπτυξης) Δ. Σιούφας, ο γραμματέας της Κ.Ο. της Ν.Δ. Γ. Τραγάκης, κ.ά.Οι δύο πρωθυπουργοί συναντήθηκαν στη γέφυρα των Κήπων. Είχαν θερμή χειραψία και μετά ο Κ. Καραμανλής επιβιβάστηκε στο αυτοκίνητο του Ερντογάν και μαζί πήγαν στα Υψαλα, όπου έγινε η τελετή. Μήνυμα στους ΤούρκουςΜήνυμα καλής γειτονίας έστειλε στην Τουρκία ο Κ. Καραμανλής. «Με την ευκαιρία αυτή απευθυνόμενος στους Τούρκους γείτονές μας να βεβαιώσω για μια φορά ακόμη ότι η Ελλάδα, η κυβέρνηση, όλες οι πολιτικές δυνάμεις, όλες οι Ελληνίδες και οι Ελληνες, επιδιώκουμε σχέσεις καλής γειτονίας, σχέσεις συνεργασίας, σχέσεις διαρκούς προσέγγισης των δύο λαών. Εργαζόμαστε με ευθύνη για τις σημερινές και για τις επόμενες γενιές. Υποστηρίζουμε σταθερά την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας σας. Η θέση μας είναι ξεκάθαρη και ανυπόκριτη. Οπως ισχύει σε κάθε άλλη περίπτωση, έτσι και για τη χώρα σας η πλήρης συμμόρφωση στα ευρωπαϊκά προαπαιτούμενα θα σημαίνει και την πλήρη ένταξή σας στην ευρωπαϊκή οικογένεια».Ο Ερντογάν υποστήριξε ότι «οι πολιτικές στον τομέα της ενέργειας συμβάλλουν στην ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής». «Η τρομοκρατία δεν έχει θέση όπου υπάρχουν αγωγοί», τόνισε. Αναφέρθηκε και στο «ενεργειακό όραμα», όπως το αποκάλεσε, της Τουρκίας, το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά με το αμερικανικό. «Με τον γεωπολιτικό της ρόλο, του διανομέα, η Τουρκία μπορεί να αποτελέσει το ενεργειακό κέντρο από Βορρά-Νότο-Ανατολή και Δύση. Το δεύτερο κομμάτι του αγωγού, που θα συνδέει την Ελλάδα με την Ιταλία, θα ενισχύσει τη ζήτηση της ενέργειας από το Αζερμπαϊτζάν και τις άλλες χώρες της Ασίας. Ο δρόμος του μεταξιού είναι μεγάλη πρόκληση».Ο Αζέρος πρόεδρος Αλίεφ χαρακτήρισε τον αγωγό από τον οποίο θα περνάει αζέρικο φυσικό αέριο «ένα πρώτο βήμα για να μπει το Αζερμπαϊτζάν στην ευρωπαϊκή αγορά. «Ελπίζω να ακολουθήσουν και άλλα», τόνισε. Για «διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών που θα ωφελήσει όλους», μίλησε ο Σάμιουελ Μπόντμαν. Σύστησε ως «νέους ενεργειακούς εταίρους» χώρες όπως είναι το Αζερμπαϊτζάν, το Τουρκμενιστάν, το Καζαχστάν κ.λπ. «Η κεντρική Ασία μπορεί να είναι ο νέος προμηθευτής της Ευρώπης», τόνισε.
korai@enet.gr
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗΣ βιωσιμότητας ο αγωγός που εγκαινιάστηκε χθες, καθώς ο αποκλεισμός της Ρωσίας περιορίζει στο ελάχιστο την ποσότητα φυσικού αερίου που θα διοχετεύεται απ' αυτόν στην Ιταλία και εν συνεχεία στην Ευρώπη.

Αέριο με το σταγονόμετρο για τα μάτια των ΗΠΑ

Της ΚΥΡΑΣ ΑΔΑΜ

Διαφορετικά οφέλη για τη γεωπολιτική αξία των χωρών τους και την εξυπηρέτηση της ενεργειακής διπλωματίας τους προσπαθούν να αποκομίσουν οι πρωθυπουργοί Ελλάδας και Τουρκίας από τα χθεσινά εγκαίνια του αγωγού φυσικού αερίου, που θα συνδέσει την Τουρκία με την Ελλάδα και την Ιταλία.

Για την Τουρκια τα πράγματα είναι μάλλον απλά και σαφή:Η Αγκυρα επιχειρεί να καταστεί διεθνώς ένας ισχυρός -και σταθερός- ενεργειακός κόμβος, που θα μεταφέρει στη Δύση ενεργειακούς πόρους οι οποίοι δεν θα προέρχονται από τη Ρωσία.Χωρίς ρωσικόΜετά τη λειτουργία του αγωγού πετρελαίου Μπακού Τσεϊχάν, που μεταφέρει στη Μεσόγειο πετρέλαια της Κασπίας τα οποία δεν είναι ρωσικά, ο αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας - Τουρκίας, που εγκαινιάστηκε χθες, πιστοποιεί και αυτός ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί ρωσικό φυσικό αέριο. Ετσι, η Αγκυρα «πλασάρεται» διεθνώς ως ο ενεργειακός διάδρομος που συνδέει την Ανατολή με τη Δύση , αποκλείοντας όμως εκ των προτέρων την πρόσβαση σ' αυτόν ρωσικών πετρελαίων και αερίου.Ο ρωσικός αποκλεισμός, ωστόσο, αυτή τη στιγμή καθιστά οικονομικώς προβληματικούς και τους δύο αγωγούς που περνούν από το τουρκικό έδαφος, γιατί οι μη ρωσικές ποσότητες υδρογονανθράκων από την Κασπία δεν επαρκούν για την πλήρη οικονομική βιωσιμότητά τους. Αυτό το στοιχείο, φυσικά , ουδόλως ενδιαφέρει για την ώρα τις ΗΠΑ, οι οποίες στηρίζουν κάθε τι το μη ρωσικό στην προμήθεια υδρογονανθράκων προς τη Δύση. Από κοντά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βεβαίως, με το πρόσχημα ότι δεν θέλει να εξαρτάται ενεργειακά αποκλειστικώς και μόνο από τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Ευκόλως, λοιπόν, εξηγείται γιατί ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ Σ. Μπόντμαν δέχτηκε να τον πάρει από το χεράκι ο κ. Ερντογάν και να τον πάει στα εγκαίνια του «αγωγού» του.Για την κυβέρνηση Καραμανλή τα πράγματα δεν είναι ούτε τόσο εύκολα ούτε τόσο απλά. Είναι κοινό μυστικό ότι το ενεργειακό-διπλωματικό άνοιγμα της Αθήνας προς τη Μόσχα του Β. Πούτιν αποτελεί το υπ' αριθμόν 1 πρόβλημα δυσφορίας της Ουάσιγκτον προς την Αθήνα. Το έχουν εκφράσει με όλους τους δυνατούς τρόπους οι Αμερικανοί αξιωματούχοι σε όλες τις συναντήσεις τους με Ελληνες αξιωματούχους. Η κυβέρνηση Καραμανλή επομένως είχε ανάγκη μια σταθερή κίνηση προσέγγισης των ΗΠΑ (σ.σ. οι αμφιλεγόμενες ελληνικές θέσεις για την αμερικανική αντιπυραυλική ασπίδα, φυσικά, δεν ήταν επαρκείς).Ετσι η Αθήνα, σε μια προσπάθεια κατευνασμού των ΗΠΑ αλλά και σύσφιγξης των ελληνοτουρκικών σχέσεων μέσω της ενεργειακής διπλωματίας, συμφώνησε εύκολα στον αγωγό φυσικού αερίου από την Τουρκία, με δεδομένο ότι σ' αυτόν δεν θα περάσει ρωσικό αέριο.Ούτε προς ΙταλίαΤο επόμενο βήμα καλής θέλησης προς τις ΗΠΑ από την Ελλάδα έγινε στο κομμάτι αυτού του αγωγού φυσικού αερίου, που από την Ηγουμενίτσα θα περάσει υποθαλασσίως την Ιταλία. Και σ' αυτό η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη δεσμευτεί ότι δεν θα χρησιμοποιήσει ρωσικό φυσικό αέριο.Το θέμα είχε απασχολήσει ιδιαιτέρως τους Καραμανλή - Πούτιν κατά την πρόσφατη συνάντησή τους, με το Ρώσο πρόεδρο να επιμένει ότι«μπορείτε να φτιάξετε όσους αγωγούς θέλετε, αλλά η πληρότητά τους και η οικονομική βιωσιμότητά τους εξαρτάται απολύτως από τις ποσότητες ρωσικού αερίου, γιατί τα αποθέματά μας είναι μεγαλύτερα από όλων των άλλων μαζί».Η επιβεβαίωση ότι ο αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας - Ιταλίας δεν θα έχει ρωσικό αέριο ήρθε προχθές από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε απάντηση σχετικής ερώτησης του ευρωβουλευτή του ΣΥΝ Δ. Παπαδημούλη. Η Κομισιόν στην απάντηση του αρμόδιου επίτροπου κ. Πίλμπαγκς αναφέρει:«...Οι εμπλεκόμενες επιχειρήσεις, η Edison ( ιταλική) και η ελληνική ΔΕΠΑ, που επωμίζονται πλήρως τους κινδύνους του έργου, διαβεβαιώνουν ότι είναι σε θέση να εγγυηθούν επαρκή ποσότητα αερίου που να εξασφαλίζει την πληρότητα του σωληναγωγού...(και καταλήγει) «ως δυνητικές περιοχές προμήθειας αερίου αναφέρονται η Κασπία και η Μέση Ανατολή», φωτογραφίζοντας έτσι τον επιδιωκόμενο αποκλεισμό του ρωσικού φυσικού αερίου.Η Επιτροπή, ακόμη, ερμηνεύοντας τη σχετική οδηγία για τον αποκλεισμό τρίτων μερών από τη χρήση του υποθαλάσσιου τμήματος του αγωγού («Ποσειδών»), αναφέρει: «Η Επιτροπή...δεν προέβαλε αντίρρηση στην εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 22 σχετικά με τη χορήγηση εξαίρεσης σε τρίτο μέρος για το εν λόγω έργο...».Είναι φανερό, λοιπόν, ότι η Κομισιόν, ύστερα από αίτημα της Ελλάδας και της Ιταλίας, περιγράφει τον αποκλεισμό χρησιμοποίησης και αξιοποίησης του ρωσικού φυσικού αερίου.Αγκάθι με ΠούτινΣτον... αέρα, βεβαίως, παραμένει η ρωσική πρόταση για τη δημιουργία αγωγού φυσικού αερίου «South Stream», που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο από τη Βουλγαρία μέσω Ελλάδας στην Ιταλία, ύστερα από συνεργασία με την κρατική ιταλική εταιρεία ΕΝΙ.Με δεδομένο ότι ο αγωγός πετρελαίου Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης πρέπει «να ξεκολλήσει» για να αρχίσει η κατασκευή του, είναι σαφές ότι ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής θα έχει πολλά και δύσκολα να συζητήσει και να λύσει με τον πρόεδρο Πούτιν στην προσεχή συνάντησή τους, στα μέσα Δεκεμβρίου στη Μόσχα.Ο ΠαπαδημούληςΟ ευρωβουλευτής του ΣΥΝ Δ. Παπαδημούλης στη δήλωσή του ανέφερε:«Η υψηλή και πανηγυρική παρουσία της ηγεσίας των ΗΠΑ στα σημερινά εγκαίνια, παρουσία των κ.κ. Καραμανλή και Ερντογάν, φωτογραφίζει τον κύριο εμπνευστή του έργου, καθώς και τους ευρύτερους γεωπολιτικούς στόχους που υπηρετεί ο αποκλεισμός της δυνατότητας πρόσβασης του ρωσικού φυσικού αερίου. Είναι προφανές ότι η ελληνική κυβέρνηση, με αυτήν την ευθυγράμμισή της με τις αμερικανικές επιδιώξεις στο πλαίσιο του αμερικανορωσικού ενεργειακού πολέμου, εξευμενίζει τις ΗΠΑ για το "ατόπημα" του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη».ΚΚΕ: Ουδέν όφελοςΤο ΚΚΕ από την πλευρά του σχολίασε ότι οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα δεν θα ωφεληθούν σε τίποτα από τον αγωγό φυσικού αερίου. Οι θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν είναι ελάχιστες, ενώ δεν θα έχουν φθηνό και ασφαλές φυσικό αέριο, εφόσον το εκμεταλλεύονται μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι."
από την Καθημερινή
"Διζωνική λύση για το Κυπριακό ζητάει ο Χριστόφιας

Το Κυπριακό, η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας, αλλά και η προεκλογική κατάσταση στην Κύπρο ενόψει των προεδρικών εκλογών του Φεβρουαρίου, περιλαμβάνονταν μεταξύ άλλων στην ατζέντα των συνομιλιών που είχε σήμερα ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας, γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ και προεδρικός υποψήφιος Δημήτρης Χριστόφιας, με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κάρολο Παπούλια και τον Πρωθυπουργό, Κώστα Καραμανλή. Μετά το τέλος των συναντήσεων ο κ. Χριστόφιας, αναφερόμενος στη συνάντησή του με τον κ. Παπούλια, επισήμανε ότι με τον Ελληνα Πρόεδρο τον συνδέει «παλιά φιλία και κοινοί αγώνες και φυσιολογικά η συνάντηση ήταν πάρα πολύ εγκάρδια» και πρόσθεσε: «Ο Πρόεδρος είναι ένας φανατικός αγωνιστής για την υπόθεση της Κύπρου, για τη δικαίωση του κυπριακού λαού και μου δόθηκε για μία ακόμη φορά η ευκαιρία και η δυνατότητα να τον ευχαριστήσω θερμά για τους διαχρονικούς αγώνες του, αλλά και για την τωρινή στάση που τηρεί σε ό,τι αφορά την επίλυση του Κυπριακού». Εκτός από τις προοπτικές που αφορούν το Κυπριακό, ο Πρόεδρος της κυπριακής Βουλής σημείωσε ότι ο κ. Παπούλιας ενδιαφέρθηκε και για την προεκλογική κατάσταση στην Κύπρο. «Τον ενημέρωσα, πιστεύω, όσο αντικειμενικά γίνεται, για το πώς οι κύριοι μονομάχοι αντιμετωπίζουν την εκστρατεία και ποιες πιθανότητες δίνουν οι δημοσκοπήσεις. Ασφαλώς, μιλώντας με τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας δεν ήταν δυνατόν να σκεφτώ ότι θα ασκήσω κριτική στους αντιπάλους. Μίλησα πολύ αντικειμενικά», τόνισε ο κ. Χριστόφιας. Αναφερόμενος στη συνάντησή του με τον κ. Κ. Καραμανλή και απαντώντας σε ερώτηση κατά πόσο οι ελληνοτουρκικές σχέσεις επηρεάζουν το Κυπριακό, ο κ. Χριστόφιας δήλωσε ότι συνεχάρη τον πρωθυπουργό για τον αγωγό φυσικού αερίου που εγκαινιάστηκε χθες και επισήμανε ότι «όλα εξαρτώνται και από εμάς. Η ανάπτυξη σχέσεων με την Τουρκία από πλευράς της Ελλάδας εμάς δεν μας ενοχλεί. Αντίθετα, πιστεύω ότι, εφόσον δεν υπάρχει άλλος τρόπος επίλυσης του Κυπριακού εκτός από τον ειρηνικό, οι σχέσεις αυτές, αν χρησιμοποιούνται σωστά - και φρονώ ότι σωστά τις χρησιμοποιεί η ελληνική κυβέρνηση -, μπορούν να βοηθήσουν στην αλλαγή στάσης της Τουρκίας σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, αν λάβουμε υπόψη και την επιθυμία της Τουρκίας να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Ερωτηθείς εάν οι εκλογές στην Κύπρο επηρεάζουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ο κ. Χριστόφιας απάντησε: «Οι εκλογές γιατί να επηρεάσουν; Όποιος και αν εκλεγεί, δεν νομίζω να έχει διαφορετική στάση από αυτή που τώρα έχω πει. Κατά συνέπεια, χρειάζεται συνεχής ανταλλαγή απόψεων και συνεχής συντονισμός μεταξύ των κυβερνήσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελληνικής Δημοκρατίας, σε ό,τι αφορά και την πορεία της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και γενικότερα τους χειρισμούς στο κυπριακό πρόβλημα. Ζητούμενο είναι πάντα μια λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, η οποία να είναι λειτουργική και βιώσιμη. Το τι σημαίνει αυτό είναι πάνω στο τραπέζι και θα το συζητούμε και στο Εθνικό Συμβούλιο, αλλά και με τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας, σε μια προσπάθεια να τους απαγκιστρώσουμε από το σφιχταγκάλιασμα της Τουρκίας». "

“Η εξέγερση του Πολυτεχνείου άρχισε με ένα ψέμα, θυμάται ο φαρμακοποιός Διονύσης Μαυρογένης. Ενα «αριστερίστικο» ψέμα: ότι η Αστυνομία χτυπάει φοιτητές στο Πολυτεχνείο. Ηταν Τετάρτη 14 Νοεμβρίου 1973. Μεσημέριαζε όταν ο φαρμακοποιός Γιώργος Γαβριήλ πλησίασε τους συναδέλφους του στη Φυσικομαθηματική, έκλεισε το μάτι σε κάποιους από αυτούς και τους ανακοίνωσε βαρύγδουπα: «Σκοτώνουν τα αδέλφια μας στο Πολυτεχνείο». Η Φυσικομαθηματική ήταν σχολή με δύναμη των αριστεριστών και σε αυτήν, όπως και στην Ιατρική, την «κίτρινη σχολή» στήριζαν οι πέραν των δύο Κομμουνιστικών Κομμάτων φοιτητικές παρατάξεις της άκρας Αριστεράς τη δυνατότητα να κερδίσουν την πλειοψηφία σε συνελεύσεις των σχολών.
Ο φοιτητής Ιατρικής Νίκος Σιδέρης, 21 ετών τότε, θυμάται ότι κάπως έτσι ξεκίνησε και η διαδήλωση από τη Νομική όπου βρισκόταν. Το σύνθημα της κατάληψης πανεπιστημιακών κτιρίων είχε ακουστεί για πρώτη φορά στις αρχές του Νοέμβρη 1973 και η Νομική σε καμία περίπτωση δεν προσφερόταν για κατάληψη τόσο εξαιτίας της αρνητικής εμπειρίας του Φλεβάρη όσο και εξαιτίας της θέσης της: μπορούσε εύκολα να απομονωθεί από τον κόσμο που κυκλοφορούσε στο κέντρο.
* Η πρώτη αντίδραση
Τριακόσιοι πενήντα φοιτητές, που αργότερα θα χαρακτηριστούν σε φύλλο της Πανσπουδαστικής «350 προβοκάτορες της ΚΥΠ», μπαίνουν στο Πολυτεχνείο αφού πρώτα «μερικοί από αυτούς έχουν ρίξει μερικά νεράντζια στους μπάτσους» (Μαυρογένης) και «τους έχουν περιλούσει με μερικές σκληρές φράσεις» (Σιδέρης). Η Αστυνομία χτυπάει τη διαδήλωση με αποτέλεσμα οι μισοί περίπου από τους διαδηλωτές να βρουν καταφύγιο στο κτίριο του Πολυτεχνείου και οι άλλοι μισοί να σκορπιστούν στους γύρω δρόμους.
Στο Πολυτεχνείο οι φοιτητές των σχολών του ιδρύματος βρίσκονται εν συνελεύσει για φοιτητικά ζητήματα με κεντρικό αίτημα τις ελεύθερες φοιτητικές εκλογές. Οι «εισβολείς» αντιμετωπίζονται από τους προσκείμενους στον «Ρήγα Φεραίο» και στην Αντι-ΕΦΕΕ συνδικαλιστές των σχολών του Πολυτεχνείου σαν ενοχλητικοί παρείσακτοι. Μια κατάληψη αντιμετωπίζεται από τους συνδικαλιστές των σχολών του Πολυτεχνείου σαν κάτι που «δεν έχει προοπτική» (Δ. Χατζησωκράτης). Στο μεταξύ φθάνει στην Ομόνοια το τρένο «Πειραιεύς - Αθήνα» γεμάτο φοιτητές από τη Βιομηχανική. Τους είχαν ειδοποιήσει φοιτήτριες της Φιλοσοφικής που είχαν φτάσει στο Πολυτεχνείο με την ομάδα της πορείας από τη Σόλωνος και ξαναβγήκαν για να κινητοποιήσουν τους σπουδαστές των απομακρυσμένων σχολών. Οι «μαντατοφόροι» ήταν παιδιά της ΚΝΕ και της Αντι-ΕΦΕΕ που πάλευαν μέσα τους «η επιθυμία για μια μεγάλη αντιδικτατορική εκδήλωση και ο δισταγμός, με την έννοια της πολιτικής εκτίμησης, για κάτι που δεν “πολυελέγχεις” και για το επόμενο βήμα»… Αρχίζει η συζήτηση για το τι είναι πιο σωστό: μένουμε «μέσα», όπως ήθελε η πέραν των ΚΚ κομμουνιστική Αριστερά, ή βγαίνουμε «έξω», όπως επιθυμούσαν «Ρήγας » και Αντι-ΕΦΕΕ; Γιατί, όπως λέει ο ψυχίατρος σήμερα Νίκος Σιδέρης, το Πολυτεχνείο ήταν «μια οικογενειακή υπόθεση της κομμουνιστικής Αριστεράς…».
* Οι δύο τακτικές
«Πιστεύαμε» λέει σήμερα ο Δ. Μαυρογένης «ότι το Πολυτεχνείο θα μπορούσε να αποτελέσει πόλο συσπείρωσης για να μαζευτεί ο κόσμος. Κατά συνέπεια η επιλογή μας ήταν “μένουμε μέσα”». Οι αντίπαλοι της κατάληψης ακολούθησαν δύο διαφορετικές τακτικές. Την Τετάρτη το βράδυ οι συνδικαλιστές της Αντι-ΕΦΕΕ κάνουν προσπάθεια εγκαταλείποντας τον χώρο να οδηγήσουν το πλήθος που εν τω μεταξύ έχει συγκεντρωθεί γύρω από το Πολυτεχνείο «έξω», εκτιμώντας ότι οι συνθήκες για μια μετωπική σύγκρουση δεν ήταν ώριμες. «Δεν υπάρχει η δυνατότητα ανατροπής του στρατιωτικού καθεστώτος» ήταν η θέση του «Ρήγα Φεραίου», με την οποία συμφωνούσε και η Αντι-ΕΦΕΕ. Ο Ν. Σιδέρης όμως θυμάται ότι, σε αντίθεση με την Αντι-ΕΦΕΕ που προσπαθούσε είτε να «καπελώσει» είτε να σταματήσει τις εξελίξεις, ο «Ρήγας» «έδειχνε νομιμοφροσύνη στους μαζικούς χώρους».
Η πρόταση των «Ρηγάδων» ή των προσκείμενων στον «Ρήγα» συνδικαλιστών ήταν να συνδυαστεί μετά την Πέμπτη ένας απεγκλωβισμός με διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας με το αίτημα για τη δημιουργία κυβέρνησης εθνικής ενότητας. Η πρόταση αυτή απορρίφθηκε μεν, αλλά το αίτημα για σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας μεταδόθηκε αργότερα από τον ραδιοφωνικό σταθμό του Πολυτεχνείου.
Η Νάντια Βαλαβάνη, 19χρονη φοιτήτρια τότε και μέλος της Αντι-ΕΦΕΕ, περιγράφει μια εικόνα που δείχνει πόσο εύθραυστες ήταν οι όποιες κομματικές γραμμές - το κύμα του αυθορμητισμού. Ήταν γύρω στις 10.00 το βράδυ της Τετάρτης. «Ένας νέος σκαρφαλωμένος σε ένα τραπέζι κραυγάζει όσο αντέχει η φωνή του “γιατί πρέπει να μείνουμε μέσα”. Μαοϊκός, θα είναι, σκέφτηκα». Είχε κάνει λάθος. Ο Στέλιος Λογοθέτης ήταν μέλος της ΚΝΕ και μετέπειτα μέλος της Συντονιστικής του Πολυτεχνείου. «Η γραμμή του ΚΚΕ και του ΚΚΕ Εσωτερικού ήταν οργανωμένη απαγκίστρωση με διαδηλώσεις, μαζικοποίηση του κινήματος και σταδιακή κλιμάκωση του αγώνα, η οποία ξεπεράστηκε σύντομα. Και σίγουρα από το μεσημέρι της Πέμπτης, όταν πια συνέρεε πλήθος κόσμου, το Πολυτεχνείο έγινε κέντρο αντίστασης και η απάντηση δεν μπορούσε να είναι άλλη από μετωπική σύγκρουση» λέει η Νάντια Βαλαβάνη.
* Η Πέμπτη της χαράς
Σε κάθε περίπτωση οι «καταληψίες» έχουν επιβάλει τη θέλησή τους το πρωί της Πέμπτης καθώς η επιλογή «μένουμε μέσα» έχει αγκαλιαστεί από αυτό που ο Σιδέρης σήμερα αποκαλεί «θαλπωρή του πλήθους». Εκείνο το πρωί η Νάντια Βαλαβάνη χρειάστηκε να φύγει για μία ώρα. Είχε παράνομο ραντεβού με τον καθοδηγητή της: «Μου έβαλε το θέμα της απαγκίστρωσης, τον κίνδυνο αν γίνει κατάληψη να πισωγυρίσει το κίνημα, και μου έδωσε μια σακούλα με τρυκάκια που έγραφαν από τη μια μεριά “Κάτω η χούντα” και από την άλλη “Ελεύθερες Φοιτητικές Εκλογές”. Δηλαδή όλα αυτά που είχαν ήδη τελειώσει. Πού να τα ρίξω στον αέρα; Τα κράτησα στην τσέπη μου και τα πέταξα πολύ αργότερα στο περιστύλιο της Σχολής Καλών Τεχνών».
Η Νάντια Βαλαβάνη είναι σίγουρη για το Πολυτεχνείο ότι «δεν θα μπορούσε να τελειώσει αλλιώς. Η μόνη νίκη ήταν αυτό: να κρατήσει. Μπορεί να ήταν πρόωρο, ίσως αν γινόταν μετά από έξι μήνες τα πράγματα να ήταν αλλιώς, αλλά η ιστορία δεν γράφεται με στρατηγικά σχέδια επί χάρτου. Υπάρχει και στρατηγική στιγμή».
Δεν υπάρχει σχεδιασμός, όλα γίνονται βήμα βήμα και τα συνθήματα και οι επιλογές «τροφοδοτούνται από την ισχυρή πολεμόχαρη διάθεση των ημερών» (Σιδέρης). Αρχίζει να λειτουργεί η άμεση δημοκρατία. Ανά τέσσερις ώρες συγκροτούνται συνελεύσεις. Σε αυτές εμφανίζονται οι εκπρόσωποι στη Συντονιστική Επιτροπή που έχει εκλεγεί την Πέμπτη και δίνουν πληροφορίες. Στελέχη των παρατάξεων που πρόσκεινται στα δύο ΚΚ και έχουν πάρει απολυτήριο μόλις από τον στρατό εμφανίζονται στον «χώρο» σε μια προσπάθεια να στρέψουν τις εξελίξεις σε όφελος των επιλογών τους. Ο Γραμματέας του «Ρήγα» Σταύρος Τσακιράκης έχει τους γονείς του και περιμένουν σε ένα ξενοδοχείο του κέντρου για να πεταχτεί ως τη… συνέλευση της Νομικής. Οι άνθρωποι θα περιμένουν μερικές ημέρες. Ο Τσακιράκης δεν καταφέρνει να πείσει τη συνέλευση της σχολής του για την ορθότητα των απόψεων της δικής του οργάνωσης και οι δύο σύντροφοί του εκλέγονται μεν από τους «καταληψίες» της Νομικής αλλά με εντολή αντίθετη από εκείνη της ηγεσίας του «Ρήγα»: «Δεν σταματάμε. Μένουμε μέσα». Αργότερα στη Συντονιστική Επιτροπή ο Χρύσανθος Λαζαρίδης και ο Χρήστος Λάζος στηρίζουν τη γραμμή της συνέλευσής τους.
Η πρώτη Συντονιστική Επιτροπή του Πολυτεχνείου σιγά σιγά οργανώνει την εσωτερική ζωή και αναζητεί «ενιαίο τρόπο έκφρασης ακόμα και στα συνθήματα, που έπρεπε να αφουγκράζονται το πλατύ αίσθημα του κόσμου κατά της δικτατορίας» λέει ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, φοιτητής της Φυσικομαθητικής τότε και βουλευτής του ΣΥΝ σήμερα. Η χούντα τα ακραία συνθήματα - μαζί με τις κατηγορίες για όργια, για… τρίγωνα και τετράγωνα - τα αξιοποιούσε για να δυσφημήσει το κίνημα ή να το περιθωριοποιήσει. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θυμούνται τη… μάχη για το ποιος θα πρωτοπάρει τον πολύγραφο: «Ο Νίκος Μπαλής, αναρχικός, έδινε μάχη στήθος με στήθος. Εγραφαν συνθήματα όπως “Κάτω το κράτος”, “Ευνουχίστε τον πλανήτη από τον φαλλό της εξουσίας”…».
Τελικά τα συνθήματα που κυριαρχούν είναι: «Κάτω η χούντα», «Εξω οι Αμερικάνοι», «Απόψε θα γίνει Ταϊλάνδη», «Ψωμί - Παιδεία - Ελευθερία».
Από το μεσημέρι της Πέμπτης έχει μπει σε λειτουργία ο ραδιοφωνικός σταθμός, εκπέμπει στους 1015 μεγάκυκλους και ακούγεται σε ολόκληρο το Λεκανοπέδιο: «Το χουντικό καθεστώς χρεοκόπησε σε όλους τους τομείς. Προσπαθεί να διασωθεί με σπασμωδικές ενέργειες, που το κάνουν όλο και τυραννικότερο, όλο και πιο ανυπόφορο. (…) Λαέ, σε καλούμε σε γενική απεργία!». Το Πολυτεχνείο πλημμυρίζει κόσμο. Φτάνουν μαθητές, εργάτες, φοιτητές που είχαν εξαναγκαστεί λόγω συνδικαλιστικής δράσης σε στράτευση από το καθεστώς γυρίζουν πίσω - τους αποστράτευσαν στο πλαίσιο της φιλελευθεροποίησης Μαρκεζίνη - και μπαίνουν μαζικά στο Πολυτεχνείο.
Την Πέμπτη το βράδυ γίνεται σύσκεψη στο Πολυτεχνείο όπου η ΚΝΕ κατεβάζει πρόταση για διάλυση της κατάληψης με τη μέθοδο που είχε ακολουθηθεί στην πρώτη κατάληψη της Νομικής. Δεν ήταν ίδιες οι συνθήκες για να περάσει. «Και για μένα ήταν δύσκολη η στιγμή της διαπραγμάτευσης που έκανα με τον πρύτανη για την έξοδο από τη Νομική, κάτι που καταλάβαινα ότι λογικά ήταν ορθό αλλά συναισθηματικά επώδυνο» λέει ο Νίκος Μπίστης, που ήταν μέλος της συντονιστικής της πρώτης κατάληψης στη Νομική και μετά, στο Πολυτεχνείο, είχε τον ρόλο του συντονισμού των τοπικών συλλόγων και των διαδηλώσεων γύρω από το ίδρυμα. Μετά από εκείνη την κατάληψη το φοιτητικό κίνημα μαζικοποιήθηκε και ένα τμήμα του κόσμου έμπαινε πλέον ταχύτατα στις παράνομες οργανώσεις. «Η γραμμή της κλιμάκωσης του αγώνα ξεπεράστηκε στο Πολυτεχνείο και η δυναμική των πραγμάτων οδήγησε στο “όλα ή τίποτα”» λέει.
* Εκλογή επιτροπής
«Η Πέμπτη ήταν για μας μέρα “γιορτής”. Όλη η Αθήνα ήταν στο πόδι» γράφουν πολλοί στο ημερολόγιο της μνήμης. Σε αυτό το κλίμα, αρκετοί σημειώνουν: «Μα, καλά, δεν βρέθηκε κάποιος από τους αστούς πολιτικούς να πει “ναι, μπορείτε να ρίξετε τη χούντα, ελληνικέ λαέ”; Περιμέναμε ότι ο Μαύρος, ο Κανελλόπουλος θα στήριζαν το σύνθημα “Γενική απεργία” ώστε ο πολύς κόσμος που ήταν κατά της δικτατορίας να ανοίξει τα φτερά του νιώθοντας εμπιστοσύνη. Ο αστικός πολιτικός κόσμος δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Έγιναν επαφές από την πλευρά της Αριστεράς αλλά δεν εισακούστηκαν».
Στο Πολυτεχνείο όταν ήρθε η ώρα τού «όλα ή τίποτα» το ΚΚΕ και το ΚΚΕ Εσωτερικού ήταν εκεί, δεν έλειψε κανένας, λέει ο Νίκος Μπίστης.
Την Πέμπτη το βράδυ εκλέγεται η 35μελής Συντονιστική Επιτροπή που θα διαχειριστεί την κατάληψη ως τη βίαιη εκκένωση του Πολυτεχνείου τα ξημερώματα του Σαββάτου. Το οξύμωρο είναι ότι τη διαχείριση σε μια σειρά κρίσιμους τομείς της οργάνωσης της ζωής αναλαμβάνουν στελέχη της Αντι-ΕΦΕΕ (περιφρούρηση, ιατρικό, επιμελητεία).“