Είναι και κερκίδα (γηπέδου) το θέατρο. Ο Ευριπίδης πέθανε εξόριστος στους Μακεδόνες, διότι οι Αθηναίοι έπαψαν να τον βρίσκουν του γούστου τους. Αντιθέτως οι Συρακούσιοι, όσους Αθηναίους, αιχμαλώτους μετά τη συντριβή τους στη Σικελική εκστρατεία, ήξεραν να απαγγέλλουν στίχους των τραγικών, έστω σκόρπιους, ούτε τους έσφαξαν, ούτε τους έστειλαν στα θανατηφόρα ορυχεία, αλλά μαζεύονταν γύρω τους και τους άκουγαν - έστω θραύσματα και σπαράγματα προκειμένου να απολαύσουν, πόσο μάλλον ολόκληρα τα έργα.....................................
Δεν είναι προς θάνατον μια μεταμοντερνική (όσον και ικανές προγενέστερες μοντερνικές) προσέγγιση μιας τραγωδίας να αποτύχει πλήρως ή κατά μέρος (εις ό,τι αφορά το κοινό) να (το) διχάσει -άλλωστε δεν είναι βέδες οι τραγωδίες, ούτε στίχοι απ' το Κοράνι, ούτε ευαγγέλια, ώστε να ξεσπά κάθε φορά ιερός πόλεμος- είναι μάλλον το αντίθετο: κείμενα που προσπαθούν να εξετάσουν κι όχι να αποφανθούν.Εκείνο που είναι τρισβάρβαρο, είναι οι ύβρεις. Οχι του κοινού (για το κοινό ακόμα και η βάρβαρη αποδοκιμασία είναι δικαίωμα, ακριβώς διότι «κάτι» τού την προκάλεσε), αλλά των δασκάλων του. Αυτός που πάει να διδάξει τραγωδία κι ύστερα βρίζει τους πολίτες διότι δεν την κατάλαβαν, είναι μάλλον ακαλλιέργητος, οπωσδήποτε δειλός και προδήλως βάρβαρος...
Χι χι...!Από όταν ο πολύς Λάνγκοφ (ένας από τους πρώτους εισαγωγείς του μεταμοντερνισμού στην ψωροκώσταινα - ήτιςμε κάτι τέτοια συνήθως χάσκει κάργα θαυμάζουσα) ανέβασε στην Επίδαυρο, το 1997, τις «Βάκχες» (όπου μια φορβάς επέρδετο στο κοίλον, ενώ μια ορδή από Τουρκάλες πλύστρες υπεδύετο τον χορό των Μαινάδων) είχε να γίνει τέτοιο πατιρντί στο αρχαίο φερώνυμο θέατρο. Υπήρξα τότε μάρτυρας (και με τις δύο έννοιες, και του αυτόπτη και του βασανισθέντος) εκείνης της ηρωικής στην κενολογική της αλαζονεία παράστασηςκι ως εκ τούτου μπορώ να φανταστώ, διαβάζοντας όλα τα ρεπορτάζ και τις κριτικές όλων των εφημερίδων, τι έγινε στην Επίδαυρο το περασμένο Παρασκευοσάββατο, όταν ο κ. Ανατόλι Βασίλιεφ έσφαξε τη Μήδεια πριν καν προλάβει η ίδια να σφάξει τα παιδιά της. Μικρό το κακό, δεν είναι η πρώτη φορά που ο βερμπαλισμός ακυρώνει τον λόγο, ούτε ο πρώτος σκηνοθέτης που καταφέρνει να δώσει νόημα στο ρηθέν «γράφω δράματα, γελάνε - γράφω κωμωδίες, κλαίνε!».Πνίγοντας την παράσταση στα «ευρήματα» (ταυροκαθάψια με αρχοντορεμπέτικο, τρίκυκλο -κίτρινο (!)- με τη Μήδεια καβάλα, και την κορυφαία να άδει με παράλληλη μετάφραση στα αγγλικά και τα γαλλικά), ο κ. Βασίλιεφ κατάφερε να εξαγριώσει ένα μέρος του κοινού, να βυθίσει στη θλίψη ένα άλλο μέρος, να προκαλέσει τους ομηρικούς γέλωτες των ορεινών και να οικονομήσει στο τέλος ένα χειροκρότημα επιδοκιμαστικό περισσότερο για την προσπάθεια των ηθοποιών, αλλά με το γιουχάισμα να επιμένει ακόμα και εις αυτήν τη στιγμή του ελέους.Ούτε το ότι εξαγριώθηκαν οι θεατές είναι τόσο τραγικό (όταν κάνεις κωμωδία μια τραγωδία), άλλωστε οι αρχαίοι ημών πρόγονοι (ουπς και με το συμπάθειο για την αρχαιολαγνεία) ήταν ακόμα πιο άγριοι καθώς, όταν δεν τους άρεσε ένα έργο, πέταγαν στη σκηνή ζαρζαβατικά, λουκάνικα, άντε και κάνα πέταλο αλόγου. Δυστυχώς η συνέχεια του ελληνισμού διεκόπη και οι σύγχρονοι Ελληνες περιορίζονται σε λεκτικές αποδοκιμασίες τού τύπου «αν πετύχει η μαλακία» κι άλλες τέτοιες αμετροέπειες, προφανώς στα σουαχίλι, διότιο καλός σκηνοθέτης μάλλον δεν κατάλαβε τίποτα. Βρήκε τις αντιδράσεις του πλήθους των θεατών γόνιμες, ενθαρρυντικές, «θεμιτές και επιβαλλόμενες διότι μόνον έτσι δημιουργείται αμφίδρομη επικοινωνία». Οντως είναι ενθαρρυντικό να βρέχει όταν σε πτύουν.Βεβαίως στην περίπτωση που είσαι αδιάβροχος (κοινώς παχύδερμο) τα φορτώνεις στους ηθοποιούς: «όταν ο ηθοποιός χάσει την έντασή του, ο θεατής το εισπράττει», δήλωσε φαρδιά πλατιά ο (γενναίος) σκηνοθεταράς (ΝΕΑ 18/VIII/2008), δηλαδή η έρμη η κυρία Κονιόρδου, την οποίαν διέσυρε στα τρίκυκλα, του έφταιξε του ευπρεπέστατου. Ομως δεν είναιαυτά τα εντυπωσιακά! Την παράσταση σε αυτόν τον τομέα (του εντυπωσιακού ετσιγουσταρισμού) την έκλεψε ο κ. Γιώργος Λούκος, Πρόεδρος του Ελληνικού Φεστιβάλ, με τη δήλωσή του ότι: «ο Ανατόλι Βασίλιεφ είναι μεγάλος καλλιτέχνης. Εκανε κάτι το οποίον δεν άρεσε στο κοινό. Ε, και λοιπόν; Ως προς το γιατί δεν άρεσε, μην ξεχνάτε πως υπάρχει μια εθνικιστική σύγχυση σε σχέση με το παρελθόν» (σ.σ.: οι υπογραμμίσεις δικές μου).Είναι εν τέλει εντυπωσιακό! υπάρχει μια κατηγορία ανθρώπων, σε πολλά πόστα εγκατεσπαρμένων, για τους οποίους διά πάσαν νόσον και πάσαν δυσπραγίαν υπεύθυνος είναι ο... εθνικισμός! Μάλιστα, ο εθνικισμός των Ελλήνων.Ο εθνικισμός των άλλων απλώς δεν υπάρχει ή συνήθως είναι απλός «αυτοπροσδιορισμός». Είναι προφανές ότι κατ' αυτούς ο εθνικισμός φταίει που δεν υπάρχει νοήμων ζωή στον Αρη.....................................Ως άλλοι Λιακόπουλοι του κιλού έχουν αναγορεύσει τον εθνικισμό στον καταλύτη (κάτι σαν τα νεφελήμ) που εξηγεί την ιλαρά, την αποτυχία μιας παράστασης, τις κατ' εξακολούθησιν αποτυχημένες επιλογές μετρίων ανθρώπων -πλην όμως υπερφίαλων με πτυχίο αντιεθνικιστή! Λες και ο αντιεθνικισμός είναι ένα είδος απαλλακτικού βουλεύματος για κάθε ολίγον κι ολίγιστον αλλά αρκετά θρασύ, ώστε να προσβάλλει με ρετσινιές όπως του «εθνικιστή» τους πολίτες που όφειλε να σέβεται κι έχει κληθεί να υπηρετεί. Επιτέλους πια με αυτήν την πιπίλα του εθνικισμούμε αυτή την ευκολία και την ευχέρεια που έχουν ορισμένοι να προσβάλλουν βάναυσα και βάρβαρα εκείνους που τους πληρώνουν από το υστέρημά τους για να ψυχαγωγηθούν και να μάθουν μια λέξη (έστω μόνον μία) παραπάνω σε μια παράσταση, να βιώσουν μια ιδέα, να ζήσουν μια ευφροσύνη. Εμ τους πετάνε κατάμουτρα την αποτυχία τους οι εκλεκτοί, εμ τους βρίζουν κι από πάνω με ρετσινιές κι εύκολες συκοφαντίες.Αντί να προβληματισθούν, αντί να το ψάξουν το πράγμα, αντί να δώσουν εξηγήσεις -να γίνουν κατανοητοί, να διδάξουν το κοινό, το βρίζουν. Με αλαζονεία. Επί μισθώ. Είναι πλέον ανυπόφορο...
Χι χι...!Από όταν ο πολύς Λάνγκοφ (ένας από τους πρώτους εισαγωγείς του μεταμοντερνισμού στην ψωροκώσταινα - ήτιςμε κάτι τέτοια συνήθως χάσκει κάργα θαυμάζουσα) ανέβασε στην Επίδαυρο, το 1997, τις «Βάκχες» (όπου μια φορβάς επέρδετο στο κοίλον, ενώ μια ορδή από Τουρκάλες πλύστρες υπεδύετο τον χορό των Μαινάδων) είχε να γίνει τέτοιο πατιρντί στο αρχαίο φερώνυμο θέατρο. Υπήρξα τότε μάρτυρας (και με τις δύο έννοιες, και του αυτόπτη και του βασανισθέντος) εκείνης της ηρωικής στην κενολογική της αλαζονεία παράστασηςκι ως εκ τούτου μπορώ να φανταστώ, διαβάζοντας όλα τα ρεπορτάζ και τις κριτικές όλων των εφημερίδων, τι έγινε στην Επίδαυρο το περασμένο Παρασκευοσάββατο, όταν ο κ. Ανατόλι Βασίλιεφ έσφαξε τη Μήδεια πριν καν προλάβει η ίδια να σφάξει τα παιδιά της. Μικρό το κακό, δεν είναι η πρώτη φορά που ο βερμπαλισμός ακυρώνει τον λόγο, ούτε ο πρώτος σκηνοθέτης που καταφέρνει να δώσει νόημα στο ρηθέν «γράφω δράματα, γελάνε - γράφω κωμωδίες, κλαίνε!».Πνίγοντας την παράσταση στα «ευρήματα» (ταυροκαθάψια με αρχοντορεμπέτικο, τρίκυκλο -κίτρινο (!)- με τη Μήδεια καβάλα, και την κορυφαία να άδει με παράλληλη μετάφραση στα αγγλικά και τα γαλλικά), ο κ. Βασίλιεφ κατάφερε να εξαγριώσει ένα μέρος του κοινού, να βυθίσει στη θλίψη ένα άλλο μέρος, να προκαλέσει τους ομηρικούς γέλωτες των ορεινών και να οικονομήσει στο τέλος ένα χειροκρότημα επιδοκιμαστικό περισσότερο για την προσπάθεια των ηθοποιών, αλλά με το γιουχάισμα να επιμένει ακόμα και εις αυτήν τη στιγμή του ελέους.Ούτε το ότι εξαγριώθηκαν οι θεατές είναι τόσο τραγικό (όταν κάνεις κωμωδία μια τραγωδία), άλλωστε οι αρχαίοι ημών πρόγονοι (ουπς και με το συμπάθειο για την αρχαιολαγνεία) ήταν ακόμα πιο άγριοι καθώς, όταν δεν τους άρεσε ένα έργο, πέταγαν στη σκηνή ζαρζαβατικά, λουκάνικα, άντε και κάνα πέταλο αλόγου. Δυστυχώς η συνέχεια του ελληνισμού διεκόπη και οι σύγχρονοι Ελληνες περιορίζονται σε λεκτικές αποδοκιμασίες τού τύπου «αν πετύχει η μαλακία» κι άλλες τέτοιες αμετροέπειες, προφανώς στα σουαχίλι, διότιο καλός σκηνοθέτης μάλλον δεν κατάλαβε τίποτα. Βρήκε τις αντιδράσεις του πλήθους των θεατών γόνιμες, ενθαρρυντικές, «θεμιτές και επιβαλλόμενες διότι μόνον έτσι δημιουργείται αμφίδρομη επικοινωνία». Οντως είναι ενθαρρυντικό να βρέχει όταν σε πτύουν.Βεβαίως στην περίπτωση που είσαι αδιάβροχος (κοινώς παχύδερμο) τα φορτώνεις στους ηθοποιούς: «όταν ο ηθοποιός χάσει την έντασή του, ο θεατής το εισπράττει», δήλωσε φαρδιά πλατιά ο (γενναίος) σκηνοθεταράς (ΝΕΑ 18/VIII/2008), δηλαδή η έρμη η κυρία Κονιόρδου, την οποίαν διέσυρε στα τρίκυκλα, του έφταιξε του ευπρεπέστατου. Ομως δεν είναιαυτά τα εντυπωσιακά! Την παράσταση σε αυτόν τον τομέα (του εντυπωσιακού ετσιγουσταρισμού) την έκλεψε ο κ. Γιώργος Λούκος, Πρόεδρος του Ελληνικού Φεστιβάλ, με τη δήλωσή του ότι: «ο Ανατόλι Βασίλιεφ είναι μεγάλος καλλιτέχνης. Εκανε κάτι το οποίον δεν άρεσε στο κοινό. Ε, και λοιπόν; Ως προς το γιατί δεν άρεσε, μην ξεχνάτε πως υπάρχει μια εθνικιστική σύγχυση σε σχέση με το παρελθόν» (σ.σ.: οι υπογραμμίσεις δικές μου).Είναι εν τέλει εντυπωσιακό! υπάρχει μια κατηγορία ανθρώπων, σε πολλά πόστα εγκατεσπαρμένων, για τους οποίους διά πάσαν νόσον και πάσαν δυσπραγίαν υπεύθυνος είναι ο... εθνικισμός! Μάλιστα, ο εθνικισμός των Ελλήνων.Ο εθνικισμός των άλλων απλώς δεν υπάρχει ή συνήθως είναι απλός «αυτοπροσδιορισμός». Είναι προφανές ότι κατ' αυτούς ο εθνικισμός φταίει που δεν υπάρχει νοήμων ζωή στον Αρη.....................................Ως άλλοι Λιακόπουλοι του κιλού έχουν αναγορεύσει τον εθνικισμό στον καταλύτη (κάτι σαν τα νεφελήμ) που εξηγεί την ιλαρά, την αποτυχία μιας παράστασης, τις κατ' εξακολούθησιν αποτυχημένες επιλογές μετρίων ανθρώπων -πλην όμως υπερφίαλων με πτυχίο αντιεθνικιστή! Λες και ο αντιεθνικισμός είναι ένα είδος απαλλακτικού βουλεύματος για κάθε ολίγον κι ολίγιστον αλλά αρκετά θρασύ, ώστε να προσβάλλει με ρετσινιές όπως του «εθνικιστή» τους πολίτες που όφειλε να σέβεται κι έχει κληθεί να υπηρετεί. Επιτέλους πια με αυτήν την πιπίλα του εθνικισμούμε αυτή την ευκολία και την ευχέρεια που έχουν ορισμένοι να προσβάλλουν βάναυσα και βάρβαρα εκείνους που τους πληρώνουν από το υστέρημά τους για να ψυχαγωγηθούν και να μάθουν μια λέξη (έστω μόνον μία) παραπάνω σε μια παράσταση, να βιώσουν μια ιδέα, να ζήσουν μια ευφροσύνη. Εμ τους πετάνε κατάμουτρα την αποτυχία τους οι εκλεκτοί, εμ τους βρίζουν κι από πάνω με ρετσινιές κι εύκολες συκοφαντίες.Αντί να προβληματισθούν, αντί να το ψάξουν το πράγμα, αντί να δώσουν εξηγήσεις -να γίνουν κατανοητοί, να διδάξουν το κοινό, το βρίζουν. Με αλαζονεία. Επί μισθώ. Είναι πλέον ανυπόφορο...
