Δευτέρα 9 Ιουνίου 2008




Η μεταφυσική του εθνικομπολσεβικισμού
Aleksandr Dugin


2.Η ανεκτίμητη συμβολή του Κάρλ Πόππερ

Είναι δύσκολο να φανταστούμε κάτι καλύτερο για την δύσκολη αποστολή του ορισμού της ουσίας του «εθνικομπολσεβικισμού» από μία αναφορά στις κοινωνιολογικές έρευνες του Κάρλ Πόππερ και ειδικά στο θεμελιώδες έργο του «Η ανοικτή κοινωνία και οι εχθροί της».
Σε αυτό το ογκώδες έργο ο Πόππερ προτείνει ένα μάλλον πειστικό μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο όλοι οι τύποι κοινωνίας χωρίζονται πρόχειρα σε δύο κύριες κατηγορίες – την “Ανοικτή Κοινωνία” και την “Μη Ανοικτή Κοινωνία” ή “Κοινωνία των Εχθρών της Ανοικτής Κοινωνίας” . Σύμφωνα με τον Πόππερ η “Ανοικτή Κοινωνία” βασίζεται στον κεντρικό ρόλο του ατόμου και των θεμελιωδών χαρακτηριστικών του: λογική, διακριτική συμπεριφορά , απουσία σφαιρικής τελεολογίας στις πράξεις κλπ. Η έννοια της “Ανοικτής Κοινωνίας” είναι ότι απορρίπτει όλες τις μορφές του Απολύτου, οι οποίες δεν συγκρίνονται με την ατομικότητα και την φύση της. Τέτοια κοινωνία είναι “ανοικτή” μόνον ένεκα του απλού γεγονότος ότι οι ποικιλίες των συνδυασμών των ατόμων δεν έχουν κάποιο όριο (όπως επίσης ούτε σκοπό ή νόημα) και θεωρητικά μία τέτοια κοινωνία θα έπρεπε να αποτελεί τον στόχο της επιτεύξεως μίας ιδεατής δυναμικής ισορροπίας. Ο Πόππερ θεωρεί, επίσης, τον εαυτό του ως έναν πεπεισμένο οπαδό της “ανοικτής κοινωνίας”.
Ο δεύτερος τύπος κοινωνίας ορίζεται από τον Πόππερ ως “εχθρική στην ανοικτή κοινωνία”. Δεν την αποκαλεί “κλειστή”, προβλέποντας πιθανές απορρίψεις, αλλά χρησιμοποιεί συχνά τον όρο “ολοκληρωτικές”. Σύμφωνα με τον Πόππερ, ωστόσο, όλες οι πολιτικές, κοινωνικές και φιλοσοφικές διδασκαλίες ταξινομούνται βάσει της αποδοχής ή της απόρριψης της έννοιας της “ανοικτής κοινωνίας”.
Οι εχθροί της “ανοικτής κοινωνίας” είναι αυτοί που προωθούν ποικίλα μοντέλα, τα οποία βασίζονται στο Απόλυτο ενάντια στο άτομο και τον κεντρικό του ρόλο. Το Απόλυτο, έστω και εάν εδραιώνεται αυθορμήτως και εθελοντικά, εισβάλλει αμέσως στην σφαίρα του ατομικού, αλλάζει απότομα την διαδικασία της εξελίξεώς του, παραβιάζειτην ατομιστική ακεραιότητα του ατόμου, υποτάσσοντάς την σε κάποιον εξώτερη ατομική παρόρμηση. Το ατομικό περιορίζεται αμέσως από το Απόλυτο, η κοινωνία του λαού, επομένως, χάνει την ποιότητα της «ανοικτότητας» και την προοπτική της ελευθέρας αναπτύξεως προς όλες τις κατευθύνσεις. Το Απόλυτο υπαγορεύει τους σκοπούς και τα καθήκοντα, εγκαθιδρύει δόγματα και νόρμες, εξαναγκάζει ένα άτομο, όπως ένας γλύπτης διαμορφώνει την ύλη του.
Ο Πόππερ εκκινεί την γενεαλογία των εχθρών της «Ανοικτής Κοινωνίας» από τον Πλάτωνα, τον οποίον θεωρεί ως τον ιδρυτή της θεωρίας του ολοκληρωτισμού και ως πατέρα του «σκοταδισμού». Προχωρά στην συνέχεια στους Schlegel, Schelling, Hegel, Marx, Spengler και σε άλλους σύγχρονους διανοητές. Όλοι τους ενώνονται στην κατηγοριοποίησή του από μία ένδειξη, η οποία είναι η εισαγωγή της μεταφυσικής, της ηθικής, της κοινωνιολογίας και της οικονομίας, βασιζόμενες στην άρνηση της «Ανοικτής Κοινωνίας» και του κεντρικού ρόλου του ατόμου. Στο σημείο αυτό ο Πόππερ έχει απολύτως δίκιο.
Το πιο σημαντικό σημείο στην ανάλυση του Πόππερ είναι ότι οι διανοούμενοι και οι πολιτικοί τοποθετούνται στην κατηγορία των εχθρών της «Ανοικτής Κοινωνίας» ασχέτως σαν οι πεποιθήσεις τους είναι «αριστερές» ή «δεξιές», «αντιδραστικές» ή «προοδευτικές». Τονίζει κάποιο άλλο πιο ουσιώδες, πιο θεμελιώδες κριτήριο, ενοποιώντας σε έναν πόλο ιδέες και φιλοσοφίες, οι οποίες εκ πρώτης όψεως φαίνονται να είναι οι πλέον ετερογενείς και αντίθετες μεταξύ τους. Οι Μαρξιστές, όπως οι συντηρητικοί και οι φασίστες, ακόμη και μερικοί σοσιαλδημοκράτες μπορούν να υπολογισθούν μεταξύ των εχθρών της «Ανοικτής Κοινωνίας». Την ίδια στιγμή φιλελεύθεροι, όπως ο Βολταίρος, ή αντιδραστικοί πεσσιμιστές, όπως ο Σοπενάουερ μπορεί να βρεθούν ανάμεσα στους φίλους «Ανοικτής Κοινωνίας».
Το σχήμα του Πόππερ έχει, επομένως, ως ακολούθως: είτε «Ανοικτή Κοινωνία» είτε «εχθροί της».